Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVI-XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują

Formy: lp M. apelacja; D. apelacji; apelacjej; B. apelacją; N. apelacją; ~ lm M. apelacje; D. apelacyj

Etymologia: <łac. appelatio>

Znaczenia:

prawn. »odwołanie się od wyroku sądu do sądu wyższej instancji, do wyższej władzy«: Do niej [Moskwy] bowiem [jako na trybunał u nas] idą ze wszytkich ziem apelacye. NiemPam 156. Nie mowie tego aby się drugdy sędzia uprosić nie dał/ abo appellacyey nie pozwolił. BirkNiedz I, 229. [Elearzy] bez wszelkich apelacyj przed kogokolwiek, sami się mieli prawami swemi ojczystemi sądzić i karać. DembPrzew 80. Ruszenie do wyższego sądu [...] vide Apelacyia. Kn 961. Przybrawszy do siebie Chorążego y czterech Towarzystwa, wedug upodobania przez większość głosow, na gardło zaraz, [bez dopuszczenia appelatyey] Sądzić Rotmistrz może. FredKon 5. Tuć naszych sędziow na świecie/ albo omamić wymowkami/ albo zwieść wykrętami/ darami; albo uyść ucieczką/ appellacyą/ albo ubłagać płaczem/ proźbą [możemy]. BujnDroga 149. W sprawie o granice [...] apellacia do Sądu iasnie Osvieconego Trybunału Koronnego Piotrkowskiego nastąpiła. RadziejKor 19. Appellacja do dworu in causis criminalibus et fundi [...] powinna być pozwolona. PaszkMcOrdKutrz 199. Zakazana Kurlandczykom do sądów Królewskich apelacya. KonSRoz 54. Z całego państwa Ottomańskiego do niego [najwyższego kapłana] idą Appelacye. ChmielAteny II 485.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ wytoczyć apelacją: § wytoczyć apelacyą. T III 9.

◼ Przenośnie: ◼ Dalekom się podobno rozwiodł/ gdym [...] od zwycięstwa do pociemiężenia/ od applauzu do threnu appellacyą pociągnął. WojszOr 119. ◼ Słowik słysząc sędziego głupią sentencyią, od osła do człowieka wziął apelacyą. GrochWiersze 324.