W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 07.04.2021
ARBUZ rzecz. m
Warianty fonetyczne: ARBUZ, *GARBUZ, HARBUZ, KARBUZ
Słowniki:
SStp (karbuz, karbusz), T (arbuz), L (arbuz, garbuz, harbuz, karbuz; XVIII), SWil (arbuz, harbuz), SW (arbuz, garbuz, harbuz, karbuz), SJP (arbuz) notują
SXVI, Kn nie notują
Formy: lp M. arbuz // karbuz // harbuz; B. uż. nżyw. arbuz; ~ lm M. uż. nosob. garbuzy; D. arbuzów; B. uż. nosob. arbuzy // garbuzy; N. garbuzami
Etymologia: <tur. karpuz 'arbuz'>
Znaczenia:
bot. »owoc rośliny warzywnej, kawon; Citrullus vulgaris«: Prágnienie vst/ such[o]ść vst/ czarność ięzyká/ znosiemy odwilżáiąc podniebienie/ ptisánnę trzymáiąc w vściech długo chędożąc ięzyk/ trzymáiąc w vściech śliwy choć suche/ odmiękczone wymoczywszy w zimney wodzie/ gárbuzámi w cukrze/ bániámi w cukrze. PetrSInst E. Garbuzy, ktore Włoszy zowią Mellondi aqua, pragnienie gaszą. TwarSLeg 44. Fatalna Michałowi Telezyna płynie/ Po brzegach swych obfita w garbuzy/ y dynie. TwarSLeg 44. Záczym, dosć w gospodárstwie biegłym się rozumie Kto prosa, y arbuzow wsiáć ná wiosnę umie. GośPos 65. Zwłaszcza o chleb y kasze, że mniey ludzie dbáią Arbuz, melon, ogorek, zieść, za bańkiet máią. GośPos 65. Jęczmień, pszenicę sieją [Turcy], arbuzy, melony, Bawełnę, groch, tym tylko zapełnią zagony. GośPosBar II 461. Między owocami harbuz jest do europejskiego najpodobniejszy, insze są od naszych różne. MarBohMisDoś 220. Karbuz, Arbuz. eine Netz-Melone. mélon brodé. T III 531. Melon, malon. eine Melone. melon. melon dozrzały. reife Melone. melon frapé. melon siatkowy, arbuz. Netz-Melone. mélon brodé. melon gładki. glatte Melone. mélon lisse. melon wodny. Wasser-Melone. mélon d'eau. T III 806-807.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorzy: WM, KS