Słownik XVII wieku

Słowniki:
L (XVIII), SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn, T, SWil nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688

Formy: bezok. asystować; ~ cz. ter. lp 3. os. asystuje; lm 1. os. asystujemy; 3. os. asystują; ~ cz. prze. lp m 1. os. asystowałem; 3. os. asystował; ż 3. os. asystowała; n 3. os. asystowało; lm mos 3. os. asystowali; ~ cz. zaprze. lm mos 3. os. asystowali byli; ~ cz. przy. złoż. lm zneut 3. os. będą asystować; ~ im. wsp. asystując

Etymologia: <łac. assistere>

Znaczenia:

1. »być obecnym, towarzyszyć«:

Rekcja: przy kim, czym; komu, czemu

Krol Ian trzeci wszystkim Ceremoniom assystował. PasPam 248. Assystowali Koronacyi Hetmani w kilka tysięcy Woyska. OtwFDzieje 7. [...] Krolewnie [...] Chambellanowie, y za niemi Paziow dwoch assystowało [...]. GazPol 1735 37 5 nlb. Mikołay Głębocki Archidyakon Poznański [...] assystował przy krzcinach Władysława Krolewica Polskiego. NiesKor II 222. Promień Jey [bogini] wszędzie assystuie złoty. DrużZbiór 315.

2. »pomagać, wspierać; służyć«:

Rekcja: komu, czemu; kogo, co

Assistuiemyć my [jezuici] u dworu, ale assistuiemy i w gnoiu, i w szpitalach, i konaiącym, bywamy i na szczeblach szubienicznych. MłodzKaz IV, 223. Syn Jej Mci Pani Sęndzimirowej służył to jest assystował przeciwnej stronie. OwsRocz 37. Lekarki, Cyrulicy y Aptykarze [...] in absentia Medicorum częstokroć choruiącym bliznim swoim przez lekarstwa asistować muszą. KirchFac 5 nlb.. Tegoz dałem ImPu Dowoynie Sędziemu Grodzkiemu Trockiemu honorarium [...] ze mię często assistuie y Iezdzi w Interessach moich. SapADiar 103. Sam Machomet moralizował mowiąc: Gdyby prywatne Osoby Zawczasu cesarzowi Swemu temi dostatkami assystowali byli Zapewne by do teraznieyszey ruiny nie było przyszło. IntrHist 104. Tatarzy [...] Tureckiemu podali się Cesarzowi, his Conditionibus acceptis; aby Han ich samemu Casarzowi na woynę idącemu assystował stem tysięcy Woyska. ChmielAteny1755 I II, 452.