Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: AURA, *AWRA

Słowniki:
L (bez cyt.), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn, T nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1651-1700

Formy: lp M. aura; D. aury; B. aurę; N. aurą; Ms. aurze; W. auro; ~ lm M. awry; Ms. awrach

Etymologia: <łac. aura>

Znaczenia:

1. »stan atmosfery, powietrza; pogoda, klimat«: Awry zarazone Częscią od ludzi słabych, ktorych iuz przestronne Ulice zniesc niemogły: częscią tez ze scierwy Bydlęcemi zostały pełne wszytkie przerwy. DrobOpow 33. 27 [października] niestateczna aura, deszcz zimny, słota. DuńKal D2. Kontynuacya aury wczoraysza. DuńKal Bv. Dla utrzymania zdrowia ludzkiego, aura niepowinna być gruba, wilgotna, iáka zwyczaynie bywa przy mieyscach bagnistych. BystrzInfArch B1. W tym samym dniu [stworzenia] doskonalić się poczęłá Atmosfera [...] y sposobić aurę dla odetchnięcia przyszłego, ták ludzi, iáko y zwierząt. BystrzInfCosm C1. [...] im słońce bliszsze ktorego kráiu podsłonecznego ná ten czas aura chłodnieysza, więcey gradow, deszczu, y wiátrow dość zimnych. BystrzInfGeogr C2v. [...] żeby [miejsce obozu] aurę miało zdrową y wodę, áby woysko choroby iákiey niezarwało. BystrzInfTak L2. Tam Henryk Krol Algarbii przez Astrow przy czystey Aurze upatrowánie głownym proklamowany Astronomem. ChmielAteny II 39. Głos iego [dzwonu] pod czas pogodney aury słychać zá mil 7 Fráncuskich. ChmielAteny II 47. Tą aurą muszą żyć Niebieskie Duchy. DrużZbiór 247. [...] zaraza twey Aury zepsutey, zábiia ludzi bazyliszka kształtem. DrużZbiór 355. Ucisz się auro, nie szum, zwolná dmuchay. DrużZbiór 361.

2. »światłość, jasność«: W niedoscigłym okiem impecie zapłonie [strzała] ogniem, a szczyrym prochem w awrach się rozwionie. DrobOpow 53. One [kaczory] [...] zartkimi tarkoty W piersi się uderzaiąc gęgnią przerazliwie Po awrach iasnowidnych. DrobOpow 175. [...] powietrze skrzydłami znikaiące posiekła [gołębica], y miedzy umbrami W awrach się unosiła. DrobOpow 219.