Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »mylny, fałszywy, wprowadzający w błąd«: Błazna senatorem urobił [król] [...] Ztąd ci tez rady u nas niepewne błądliwe Pomieszałe nie trwałe. OpalKSat 126. O mnie tez niewątp zebymbył błędliwym Snęm, albo duchem iákim nie prawdziwym Iestem ia Paweł. OblJasGór 147v. Cáła wieszczbiarska Astrologia w swoich regułách y obserwach iest płonna, obłudna, błędliwa, nikczemna, prożna, nierozumna. BystrzInfZup 25 nlb.

2. »niezgodny z normą, zawierający błąd, wadę«: Tráfiło mi się czytáć wbłędliwym przedrukowániu, nie [...] Vt det illis cibum, ále [...] Vt det illi cibum. MłodzKaz II, 225. Inszych wszytkich wierszow, produktow osobnych przeprobowáwszy, y błędliwego popráwiwszy; przez áddycyą [...] masz ie zebráć znowu. SolGeom III 96.

3. »fałszywie, mylnie interpretujący, pojmujący sprawy wiary, religii; kacerski, heretycki, odszczepieńczy«: Przez disputácyą tedy co niepotrzebnego y błędliwego od prawdziwey Wiáry odcinamy. KorRoz B3v. Papież wyznawa Chrystusá Páná bydź prawdziwym Bogiem y prawdziwym człowiekiem [...] y wszytkie około tego Sektarzow błędliwe opinie gáni y odrzuca. StarKaz II, 611. Herezyi przez niedozor Antecessorow swoich pożarem idącey, woynę wypowiedział, [...] Synod Dyecezański złożywszy, na nim zniosł niektore błędliwe zwyczaie, nowe zaś prawa uformował [Stanisław Karnkowski, arcybiskup gnieźnieński]. NiesKor II 483.

4. »błądzący, błąkający się, zbłąkany; powodujący czyje błądzenie, błąkanie się«: Dzień się przybliżał, a za chłodnej rosy jutrzenka jędrzne rozwijała włosy, błędliwy miesiąc swej ostatniej kwadrze skąpe promienie utykał w zanadrze. TwarKPoch 35. Kędy mię myśl niebáczna niesie Wszędzie błędliwa tułam się iák w lesie. OvChrośRoz 175. Już mu [Adolfowi] to mieysce błędliwe [Labirynt] obrzydło. DrużZbiór 233.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ błędliwa owca, błędna owca:

◼ Przenośnie: ◼ Więc idę w głębokie lasy [...] Tam uważę moje sprawy, całego wieku zabawy. Leć i tu myśl ma błędliwa trwoży mię. StanTrans 3.

5. »wprowadzony w błąd, będący w błędzie«: Smiał [Szujski] to mowić ná Polaki, że pokoy wruszáią/ Zbroyna ręká zmyslonego Cárá nam dawáią: Z Cárową łáćinską wiárę do nas wprowadzáią. Y tym zwiodł Moskwę błędliwą, że mu vwierzyli: O czwartey w noc ná Cárowski pokoy vderzyli: Dobywszy sie támże nożmi stowszy vmorzyli. PieśńSzuj Av. Tákże Pánom Studentom w Akádemiách/ y Kollegiách studuiącym/ tego Roku 1641. pospołu z Rzymiány ku Wielkieynocy zápuścić/ á spowiedź y przyięcie Naświętszego Sákrámentu w Cerkwi odpráwiwszy/ społ też z Rzymiány Pásche odpráwowáć/ y odhowić się/ nic się nie oglądáiąc ná gdakánie Stárokálendárzan Błędliwych. SakKKal E3.