W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 03.09.2024
BŁĄKACZ rzecz. m
Słowniki:
SXVI (błękacz), Kn (błąkacz), T (błąkacz), L (błąkacz ; XVIII), SWil (błąkacz, błękacz), SW (błąkacz, błękacz), SJP (błąkacz) notują
SStp nie notują
Formy: lp M. błąkacz; D. błąkacza; N. błąkaczem; Ms. błąkaczu; ~ lm B. uż. osob. błąkaczów
Znaczenia:
1. »człowiek bezdomny, tułacz, włóczęga«: Biégun/ błąkácz/ wszędy był/ powsinogá. Erro [...] Multiuagus [...] Vulgiuagus [...] Omniuagus [...] Ambulator & Ambulatrix [...] Omnis fortunae & loci mulieres [...] Lustrator orbis Hercules [...] Obbiegácz/ [...] Nie zágrzeie mieyscá [...] vide Hultay. Kn 27. FEU [...] MOWIĄ o człowieku bardzo ubogim nieznáiomym y tułaczu, wałkonie, błąkaczu, áni dymu áni dachu niemaiący pewnego. DanKolaDyk II, 26. Błąkacz, vagabond, errant. KulUszDyk 7. Błąkacz. Landstreicher. homme vagabond; rodeur. T III 54. Jeden człowiek bardziey szalony iak odważny, puścił się na morze, aby się po nim błąkał, odkrył część iedną naszey piwnicy, która nam była nieznana, z tamtąd mamy złoto, pieprz, i chorobę, którey dostać można obcuiąc z dziewczętami, a te zarażone, daią truciznę swoim kochankom. — Coż robił ten błąkacz po morzu? po co się tam puszczał? — Szukał pieptzu i złota. KrajMPodol 58 nlb.
Przenośnie: Tenże zelant wspomniony Skarga w obroku pod żywotem S. Antoniego Pustelnika, Heretykow gromiciela, mowi. W uściech ich Chrystus, Ewangelia, y Pismo brzmi, a w skutkach ich fałsze, swawolność, y cielesnośc. Czy można y słuszna tych Błąkaczow w Wierze chwieiących się, w Państwách Katolickich na opoce Wiary tot saeculis ufundowanych cierpieć? ChmielAteny IV 394.
2. »żołnierz samowolnie odłączający się od oddziału, zwykle w celach rabunkowych«: MARAUDEUR [...] BŁĄKACZ żołnierz zbieg álbo też rożnie po zdzierstwie wstępuiący co raz się od inszych odrywaiący dla porwania czego. DanKolaDyk II, 233.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: WM