Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: *BŁĘKITNAWY, *BŁĘKITNIAWY

Słowniki:
L (XVIII), SWil, SW, SJP notują błękitnawy
SStp, SXVI, Kn, T nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1613

Formy: lp M. m błękitnawy; ż błękitnawa; n błękitnawe; B. m nżyw błekitnawy; ż błękitnawą; Ms. n błękitnawym; lm M. nmos błękitnawe // błękitniawe

Znaczenia:

»mający barwę jasnoniebieską, niebieskawy «: [Ostrożeń ma] w wiérzchu rózg listeczki w kupce/ błękitnáwe. SyrZiel 1444. Zbudowana [fontanna] od mistrza dziwnie uczonego Dość subtelnie i fodzą rozumu bystrego Nakształt namiotu albo ośmrożnej altany, Której strop wielkiem kosztem beł pomalownny[!] Gwiazdami, jakowe noc błękitnawa miewa, Gdy szare bez chmur ciemnych poświaty rozsiewa; Wierzch na ośmiu statuach stał alabastrowych, Które trzymają niebo ono planet nowych. ArKochOrlCz III 272. [...] Gwiazdy ktore zdobieły gorne nocne Niebiosá, iuż tylko upáść miáły w dolne przepáśći, Xiężyc zblad ná cerze iákoby go trzy ćwierci roku trapiła Quártánná, á błękitniáwe Niebiosá wdźiały ná się odmienność krwáwego coloru. AndPiekBoh 108. [...] Vwidziano [na obrazie Zbawiciela] [...] iakoby krople łez iego z Oczu wynikaiące y w kątkach długo stały, będąc błękitniawe. KomonDziej 183. Na atramencie choćby nayczarnieyszym mięszaniem piana biała, albo błękitnawa powstaie. LisikFizyka 396. [...] raki ugotowane czerwienieią, płomień wyskoku pospolicie iest błękitnawy, ale ieśli na przystawce miedzianey palić się będzie, dla oderwanych od niey y wmieszanych w płomień cząstek miedzi, pokaże się zielony. LisikFizyka 396-397. Toż samo potwierdza się y ztąd, że ieżeli oczy wlepisz w słońce, a potym ie zamkniesz, zdawać ci się będzie ieszcze po zamknięciu oczu, że słońce widzisz, tak, że naypierwey ci się w iasnym świetle, potym w żołtym, toż w błękitnawym, w ostatku w czarnym wydawać będzie [...]. LisikFizyka 398. Oczy czarne były znakiem dobrych ludzi: a sowie, błękitnawe, zielonawe niepocciwych, dzikich, srogich. WłodekNauki 95. Oczy błękitnawe były złym znakiem u Rzymian, ale dobrym u Greków. WłodekNauki 97. PIASECZNIK u nas Węgorzycą zwany, iest rybka nie wielka, ále do węgorza bardzo podobna, grzbiet ma błękitnawy, á brzuch biały. ŁadSHist 128. Zabiwszy tego psa, examinowano iego oczy, obydwa miały na zrzenicy plamę błękitnawą, podobną do iakowéyś błonki [...]. SchnElektr 102. Płuca (pulmones) napełniaią całą dołkowatość piersi, i są co do substancyi swoiey gąbkowate, co do figury zaś podobne do przewroconego kopyta wołowego. Kolor ich bywa podług rożności wieku rożny, czerwony, szary, albo błękitnawy. WeichAnat 100. Stal tym się od żelaza różni, że iest istotą z drobniuchnych ziarek utworzoną, kolor má błekitnawy, bardziey się rozpala, twardością, zdrętwiałością, i tęgośćią wszystkie inne kruszce wiele przechodzi [...]. SpielKrumNauka 178. Nayprzednieyszy mineralny potasz z Hiszpanij przychodzi pod nawiskiem Soude d’Alicante, czyli Barille; jest to popielata, nieco błękitnawa, ciężka, dzwięk daiąca massa, wewnątrz drobno dziurkowata; około Alikantu za 50000. Talarow rocznie jey wyrabiaią. JundziłłBot 12.