Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: BAŁTA, BEŁTA

Słowniki:
L (XVII), SWil, SW notują
SStp, SXVI, Kn, T, SJP nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1628

Formy: lp M. bałta // bełta; B. bałtę; N. bałtą

Etymologia: <tur. balta 'siekiera, topór (wojenny), halabarda'>

Znaczenia:

»rodzaj broni siecznej, siekiery osadzonej na długim trzonku«: Sczotka do szat. Bałta prosta. Połowa korda w pochwach. InwTemBęt 90. [...] Pana Ianiczka Baranoskie[g]o kiedy sobie pan Zołnierz podpieł, miasto zapłaty za wino y bankiet bałtą go wybaranieł, y zwac sie tak zakazał pod winą liepszego karania. TrepNekLib 24v. Miał [Witkowski] od niej [wdowy]: konia, rządzik oprawny, szablę litą, bałtę oprawną, ładownicę z brajcary, ostrogi srebrne. TrepNekLibDworz 428. Bełta nabiiana srebrem, toporzysko Indiiskie[g]o Drzewa. ArchRadziw 1656 78, 78. Bełta prosta malenka odarta. ArchRadziw 1656 78, 78. Sit tibi kurta brevis, delurka, myczka, czuprina, Szablaque, bałta, pioro, totus sis ipse mager. Vive tibi cum pałasz, si vis esse liber od rany, Et chowa aliquod hajdukos, nemo te pogani. ZbierDrużWir I 57.