Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: BABILONIA, BABYLONIA

Słowniki:
L (w in. zn,; bez cyt.) notują
SStp, SXVI, Kn, T, SWil, SW, SJP nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1745

Formy: lp M. Babilonia // Babylonia; D. Babilonii; N. Babilonią; Ms. Babilonii

Etymologia: <łac. Babylonia>

Znaczenia:

1. nazwa geograficzna »starożytne miasto i państwo«: Rzeczy wywodząc ab origine [...] doczytuię się w Beroźie, że naypierwszy Bałwochwalstwá ná świát wyszedł początek z Babilonij. ChmielAteny1745 I 7. Była też w posrodku Babylonii Wieża OCTOZONIA, toiest o Ośmiu Kontygnacyach, co raz wężey do gory zamykana z ustepami od Semiramidy y Ninisa erygowana. […] O tey Herodotus pisze; ta między Siedm Cudow Swiata od Pogan policzona: ale cale inna od Wieży Babylońskiey, o ktorey pod Tytułem DUBITANTIUS mowiłem [...]. ChmielAteny1755 I I, ???.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ Nowa Babilonia: Od tego mieysca itinere unius diei, to iest dźień drogi uszedłszy, iest Nowá Babylonia ex ruderibus stárey wybudowana, nie większa w cyrkumferencyi nád Bononią Włoskie Miásto. ChmielAteny1745 I 103. Petrus de Valle nowy Peregrynant, y wielkiego rozeznánia świadczy, że od teraźnieyszey Nowey Babylonij, Stará Babylonia niżey Eufratesa, y Tygrá Rzek leżąca, dáie się widzieć in ruinis, wielkie mogiły obálin reprezentuiąca. ChmielAteny1745 I 103. ▲ stara Babilonia: Y przez inne potym calamitates y Woyny będąc meta ad Sagittam, gdyż miałá wiele Konkurrentów do siebie, iák piękna y bogata Dámá; Affectantes mieć tę caput Monarchow Babylońskich y Assyryiskich: przez co iák Trojá w popiołách y ruinach swoich pogrzebiona iest stará Babylonia. ChmielAteny1745 I 102. Petrus de Valle nowy Peregrynant, y wielkiego rozeznánia świadczy, że od teraźnieyszey Nowey Babylonij, Stará Babylonia niżey Eufratesa, y Tygrá Rzek leżąca, dáie się widzieć in ruinis, wielkie mogiły obálin reprezentuiąca. ChmielAteny1745 I 103. ▲ starożytna Babilonia: Z Miastá tandem Starozytney Babylonij, proszę Cię Zacny Czytelniku do samey przeyść Wieży Babylońskiey [...]. ChmielAteny1745 I 103.

2.bibl., przen. »zło w Apokalipsie«: A pozad szedł drugi ányół, mówiąc: Upádłá, upádłá Bábilonia oná wielka: która winem gniewu porubstwa swoiego nápoiłá wszytkié narody. BW Ap 14, 8.