Słownik XVII wieku

Słowniki:
T, L (XVII), SWil, SW notują
SStp, SXVI, Kn, SJP nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1693

Formy: lp M. bachur // bachura; B. uż. żyw. bachura

Etymologia: <z niem. Bacher 'dzik'>

Znaczenia:

»samiec rozpłodowy zwierząt hodowlanych«: Stádnika ábo Kiernozá, áby był w sobie sporego w zrostu, dla iego sił upátrowáć, y dla tákiegosz po nim gátunku [...] żeby był w sobie szeroki [...] ktory tylko do lat czterech dla tey może bydź dobry powinności, a nie dłużey: gdy iest iuz stárszym, trzebá się o młodego Gospodyniom postáráć bachurá. HaurSkarb 61. Bachur, Bachura 1) étalon, cheval qu`on garde pour faillir les jumens, v. stadnik. 2) porc monchatré, verrat, v. kiernoz. T III ,17.

Warianty fonetyczne: *BACHOR, BACHUR II

Słowniki:
T (bachur, bachura), L (bachur), SW (bachor, bachur), SJP (bachor, bachur) notują
SStp, SXVI, Kn, SWil (?) nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1611

Formy: lp M. bachur; N. bachorem; ~ lm M. uż. osob. bachorowie; B. uż. nosob. bachory

Etymologia: <z hebr. bâhûr>

Znaczenia:

1. »o młodzieńcu żydowskim, niekiedy z niechęcią«: W żydostwie, dopiero Bachur ma czternaście, piętnaście lat, á postánowi się. MłodzKaz II, 56. Żeby żak z szkoły nie uciekał [tytuł] [...] Radzę mu go ożenić, jako czynią żydzi, Czego chłopcem nie boi, mężem się zawstydzi [...] Kto nie ma chęci do ksiąg trudno z nim iść musem, Wolęć go, niż bachorem, z młodu mieć wagusem. PotFraszBrück I 173. Prawda, mój pater święty, nie jesteś apostatą, pozwalam, ale jesteś verus Izraelita, parch, co krew zbawiciela na siebie i na bachory swoje wychynął. MałpaCzłow 233.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ bachur żydowski: bachur żydowski. Juden-Jung. baboüin juif, garçon juif. T III 17.

2. »pomocnik kata w areszcie«: O Karaniu Przekupniow y Rzemięslnikow w fałszu doświadczonych [...] Naprzod ich do wiezienia sromotnego daią [...] Tedy zá pierwszym razem vymą kleszczykomá zá spodnią wargę, á záś dwiema rázomá zá obie/ lecz trzeci raz gdy go przekonáią/ To go iuż kleszczykámi zá nos záciągáią A ták ich Bachorowie pięknie ustroionych wywodzą/ by [...] Tam záraz [...] Gromada wielka ludzi/ z domow się zbieżawszy/ z pośmiewiskiem dziwuią. GwagPaszkKron 127.