W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 05.11.2019
BACZMAGArzecz ż, BACZMAGrzecz m
Słowniki:
SXVI (baczmag), L (baczmag; XVII), SWil (baczmag), SW (baczmag, baczmaga) notują
SStp, Kn, T, SJP nie notują
Formy: lp M. m baczmag; ż baczmaga; ~ lm M. m albo ż uż. nosob. baczmagi; D. ż baczmag; B. m albo ż uż. nosob. baczmagi; Ms. m albo ż baczmagach
Etymologia: <tur. bašmak 'but, pantofel, obuwie'>
Znaczenia:
»rodzaj buta z cholewką pochodzącego z Turcji«: Baczmaga Cothurnus. LodDict 4. Drabanci zaś bez płaszczów [...] w sukniskach ladajakich, [...] w bóciech kowanych albo baczmagach. NiemPam 16. Obowie pospolite żony z mężmi máią/ Ktore tám [w Turcji] ich ięzykiem Báczmag názywáią. PaszkMrDzieje 122. Niemasz pokory [...] Jako mowię, ledwie że się człowiek z tym nie rodzi, Ba najdzie czasem i żaka, co w baczmagach chodzi. Kłapa jak na postawnikach, chodząc po Kościele: Dyabeł to, nie świec urobił, mogę to rzec śmiele. SejmPiek 30. Vsárzowi ná koniu ciżma/ Kozakowi bot/ Aydukowi trzewik/ Burkowniczkowi baćzmágá Co komu właśnie służy, niech tego zażywá. ŻabFor C2v. Albo też kiedy niema iácháć w drogę Báczmági wdziewa sudánne ná nogę. KochProżnLir 51.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: baczmagi tureckie: Baczmag Tureckich zołtych par siedm. ArchRadziw 1638 ArchRadziw 46, 16. Baczmagi Tureckie Żołte z Kapciami. ArchRadziw 1638 79/1, 73. ▲ baczmagi węgierskie: Trzy pary Baczmag Węgierskich srebre[m] Haftowane. ArchRadziw 1638 78, 68. ▲ baczmagi wołoskie: Dwie parze Baczmag Wołoskich. ArchRadziw 1638 78, 68.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Ná krotkie nogi wysokie báczmági. RysProv Fv.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: PK