W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 16.04.2024
Słowniki:
notują
Znaczenia:1. »rozum, mądrość; przezorność«: Słysząc o [...] wysokim rosądku y bacznosci Iasnie w Bodze Wielebnego Ie[go]Msci Xiędza Piotra Parczewskiego [...] smiem upraszac [za opiekuna]. DekrŻmud 148a.
Potym zdało się wszytkim z rozsądney bacznosci By Krol w potyczce nie był, lecz w Woyska bliskosci By pod Bonczukiem siedział. DrobOpow 151.
Wszytkim chcze wierny a sprawiedliwy ortel naidowacz i wydawacz wedlug nailepsei bacnosczi i rozumu mego i stolka przysięzniczego wedlug prawa Magdeburskiego. KsPtaszUl 552.
2. »uwaga, wzgląd na co«: Jeśli z ogniów tych co nie odetnie Łaskawa twoja baczność, w oka mgnieniu Stopię się jak wosk przy hojnym płomieniu. MorszAUtwKuk 256.
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
mieć baczność na kogo, na co:
Na podlejszych wielką baczność mając i szanując, ludzkość wszelką rad im ukazował. SaadiOtwSGul 65-66.
Jedno też Wy Páńskiego y Szlácheckiego stanu Osoby mieycie báczność ná to, żebyście w szátách y w strojách zbytkow nie płodzili, jákoście to więc czynić zwykli. GdacPan 60.
Maiąc bacznosc O. Przeor na teraznieisze nieurodzaie, obiecał im to [ulgę w podróżach]. KsKasUl 375.
Na Symptomata, albo przymioty w takiey chorobie nie barzo uwazac trzeba; lecz na fundament y przyczynę choroby mieć baczność. BeimJelMed 28.
▲
dać || dawać baczność:
Baczność, aby nikt w tym prowencie nie zamknął i nie ubliżył, dawać będę. InwPuck 94.
Dadzą pilną baczność, aby sąmsiedzi we wsi mieli między sobą równy pomiar w rolach, niwach i łąkach. InwPuck 136.
▲
mieć kogo, co na baczności:
My dziatki małe Y Bogu na chwałę Palmy niesiemy przytym prosziemy Bys nas z młodosci miał na bacznosci Poki ze swiata powiedziem lata. KodKon 48.
▲
mieć się na baczności:
Ja dziś daję audiencję posłannikowi moskiewskiemu, Z dział tu u nas dziś strzelano, ale tylko dlatego, aby chłopi, co robią w polach [...] mieli się na baczności. SobJListy 449.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
dać baczność:
# Użycia metajęzykowe:
#
Są w nim [zebraniu słów] niektore przystarżałe, ale nie cale z zwyczaiu wyszłe słowa, aczey mogą znowu być zażywane, y do ięzyka przywrocone. Baczność. Badacz. Badanie. Bezbożnik. Bezbramne Miasto. Za bezcenek przedać. Bezcienny widok. Bezdenny. Bezdroże. Bezeceństwo. Bezgłowna Rzeczpospolita. Bezludny Kray. Bezkrolewie. Bezprawie. Bezrżądny. Bezwodny. Bezżenny. RzewWKras 202
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]