Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, T, L (XVIII, XIX), SWil, SW, SJP notują
SStp, Kn nie notują

Formy: lp M. baron; D. barona; C. baronowi; B. uż. żyw. barona; N. baronem; ~ lm M. uż. osob. baroni // baronowie; D. baronów; B. uż. osob. barony // baronów; N. baronami

Etymologia: <fr. baron>

Znaczenia:

1. »człowiek posiadający tytuł arystokratyczny, często piastujący wysoki urząd, godność«: Nie ma [car] pod sobą Panow z titułami/ iako są u nas Książęta/ Baronowie [...] ale wszystka szlachta abo Baronowie/ są chłopi Carscy. BotŁęczRel III 58. Nie było w tej mierze [w kwestii znajomości realiów życia w Ingolstadzie] bieglejszych i po blisku mięszkających niemieckich grafów baronów. ŁugowPodr 206. Zlecił [dwór] Comando Komesowi Montecuccolemu przydawszy do niego Barona de Suze, zá Genrałá Artilleriey. MerkPol 155. Wstąp oraz do Barona vciechy wszystkiey płci białey, oznaymuiąc, iż [...] poiedziem na łowy. AndPiekBoh 13. Zołnierzami Polakow mieniono ogułem, Lubo ziemiany, a kto; wyżey podniesionem Cnotą, męstwem, fortuną; zostawał Baronem. PotPocz 34. Jmć P. Baron de Wutgenau Generał y Kommendant Mantuy [...] podał Dworowi proiekt, iakimby sposobem przerzeczona Forteca Mantua mogła przez reparacyą niektorych fortyfikacyi y przysposobienie więcey takichże fortyfikacyi, reddi nie dobytą [...]. GazPol 1736 90 11 nlb. BARON [...] Baro, Baronis [...] stopień szlachectwa wyższy nad prostą szlachtę. DanKolaDyk I, 172.

◼ Przenośnie: ◼ Ogłaszam dzieła Rycerskie nayprzednieyszego w zacności Barona z Troie [Bohatyra strasznego]. AndPiekBoh 134.

2. »nazwisko«: Przed tymże sądem wielkim zagajonym sołtysim obecnie stanąwszy pracowity Seńko Baron ze wsi Unowice dobrowolnie zeznał, iż on dobra pozostałe po nieboszczyku [...] do siebie bierze [...] to jest ćwierć rolej i złotych dwanaście. KsKlim 93.

# Użycia metajęzykowe: # Substantiva [...] Baron [...] Bisem [...] Blech. WojnaInst 166 # Baron Baronne Baronowa. MalGram 72