Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: BATERIA, BATTERIA, *BARTERIA

Słowniki:
L (XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn, T nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1624-1639

Formy: lp M. bateria // batteria; D. baterii // batterii; bateriej // batteriej; C. baterii; B. baterię; N. baterią; Ms. baterii; ~ lm M. baterie // batterie; D. bateryj // batteryj // barteryj; B. baterie; N. batteriami; Ms. bateriach // batteriach

Etymologia: <fr. batterie>

Znaczenia:

1. »stanowisko dla dział, szaniec, nasyp, wał«: Terminy nazwisk do Fortificatij nalezących [...] Batteria albo wał pod działo albo wygurowanie. NarArch 16. Dane są teraz Ordynanse na wygotowanie Barteryi y Redutt. GazPol 1736 94 7 nlb. Batterya iest struktura z ziemi wysypana, z ktorey działa rychtuią ku przeciwney stronie. BystrzInfPolem 4.

2. »bojowa jednostka artyleryjska, zespół dział«: Z przeszłego rozdziału mamy wiadomość o dalekości, którą ma obrona, i miesceśmy poznali, teraz ma się uczynić elekcyja o miescu słabszym niż forteca dla wszczepienia bateryjej. AquaPrax 230. Koło miasta [Pucka] także wały dobre, w których 4 są bateryje, a piąty bastian. InwPuck 70. Nasi ciurowie y luzni widząc taką sprawę skoczyli co prędzey z głowniami, y te ich [Kozaków] baterye zapalili z podziwieniem wszystkich. HistBun 10v. Jeżeli Batterya iest oppugnuiących? ma się podsunąć pod fortecę ták, áby działá y mozdzierze tym lepszy skutek miały. BystrzInfPolem 4.