W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 02.07.2012
BARWICZKA rzecz. ż
Słowniki:
SStp, SXVI, Kn, T, L (XVII, XVIII), SWil, SW, SJP notują
Formy: lp M. barwijczka // barwiczka; D. barwiczki; B. barwiczkę; N. barwiczką; ~ lm M. barwiczki; C. barwiczkom; N. barwiczkami
Znaczenia:
1. »kolor, wygląd skóry, cery, brwi«: Gdy ná nas iáki áffekt/ ábo namiętność ma przypáść; pierwey się nam iaka rzecz nágadza/ ktora nas porusza: Náprzykład/ krzywdá ábo co takowe[g]o insze[g]o/ tá gdy będzie/ rusza władze smysłow ktore poznawaią/ że krzywdá iest: potym iaka krzywda: oż niesie zá sobą złe/ abo dobre/ vciechę/ abo bol; ktorą poznawszy/ dopiero się wzrusza chęć vchronienia się złego/ abo ćwiczenia się dobrego: w ktory[m] wzruszeniu duchy w ciele mienią się/ ktore są subtelniuchną krwią ciała/ a zá tákim duchow mienieniem/ bárwiczká ná ciele mieni się też rozmáicie/ iáko w gniewie szyiá y twarz się zá czerwieni/ y iskry w oczach świecą się/ kozieł rogi ná czele stáwia. etc. W boiáźni zaś blednieie człowiek/ drży/ zębami tupa. etc. PetrSEt 132. Pal migdały ná wągiel/ á zeby brwiczki/ Czarney nábyły bárwiczki. KochProżnLir 175.
Przenośnie: Strach jest rodzić, a któraż w tej dobie nie zbladła? Która z siły i zwykłej barwiczki nie spadła? SzymSiel 61.
2. »kosmetyk do twarzy, włosów; róż a. bielidło«: Barwiczkom do gładzenia twarzy bywa przymieszany [olej fengrekowy]. SyrZiel 1020. Barwiczka/ rumienidło [...] vide Piękrzydło. Kn 15. Farbica/ farbiczka. vide Oczna przyprawa/ Barwiczka/ Bielidło. Kn 173. Fucus Zdrada, Rodzai psczol, Barwijczka. SłowPolŁac 65. Oblicza albo twarzy swoje bielidłami y rumienidłami (barwiczkami) malują; co y one Corki Syońskie czyniły. GdacPan 51. ROSETTE (Craye blanche teinte en rouge par les peintres). Purpurtissum. RUBRYKA czyli Barwiczka. DanKolaDyk II, 460. Barwiczka/ Pigmentum, Purpurissum [...] Kreide mit Purpur/ Rőtsel/ da die Wetber ihre Wangen und Haar roth machen. DasHünDict Ooiij-Ooiiiv.
3. »kosmyki sukna, włosie używane do wypychania zwłaszcza miękkich części mebli«: Barwica/ barwiczka postrzygana [...] v. Kocanki. Kn 15. Barwica/ barwiczka postrzygana. Tomentum. SzyrDict 7.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: PK