Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, T, L (XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp, Kn nie notują

Formy: lp M. benedykcja; D. benedykcji; B. benedykcją; N. benedykcją; Ms. benedykcji; benedykcjej; ~ lm B. benedykcje; N. benedykcjami

Etymologia: <łac. benedictio>

Znaczenia:

»błogosławieństwo, udzielone komu zwykle przez osobę duchowną lub znajdującą się u władzy osobę świecką, konsekracja, poświęcenie; tu tylko w lm: dobre życzenia«: Hetman […] każe postępować do nieprzyiaciela, a zatym kapłani iezdząc benedykcyą daią. MasDiar 45v. Z wesołym Sercem poBenedykcyi Kapłanskiey potkalismy się naypierwey stoiąc nalewym szkrzydle nie bezwielkiey Szkody naszey VCzynilismy zaŁaską Bozą duzą dziurę wnieprzyiacielu. PoczOdlPam 22. Po południu znowu byliśmy w kościele i wzięliśmy od księdza superiora tamecznego [Feliksa Mierczyńskiego] benedykcyje przy obrazie cudownym Matki Boskiej. ChrapDiar II 434. Kanclerz Wielki Koronny […] odprowadził Królestwo Jchmć […] ku ołtarzowi […] gdzie […] odebrali z rąk iego [księdza nuncjusza] przy benedykciey upominki od Oyca Świętego. DiarSejm1672 25. Chorobą długą […] strapiony stáwić się przed maiestat W. K. M. nie mogę/ abym świątobliwe ręce tworce swego pocałował/ i z nich benedykcyą i auspicium miał ná ták wielkie i trudne dostoieństwo. PisMów II 324 [334]. W Lublinie u drzewa krzyża ś. bierze benedykcyją [mąż autorki]. StanTrans 117 marg. [...] po skończoney Mszy S. y po odebráney Benedykcyey Biskupiey, W. I. P. Podskarbi Nadworny Koronny, rzućił inter Populum adstantem podług zwyczáiu pieniądze [...]. RelWjazdKról Bv. Téj drogi sukcess dobry przypisujemy opiece św. Felicyana, bośmy się jemu ofiarowali i tam u ołtarza jego benedykcyą brali. ZawiszaPam 161. WM Panstwu […] z wszelkiemi na Dom Ich benedykcyami z serca. zycząc iestem [zakończenie listu]. RzewKor 25. [...] Nayjaśn: Krolowa Ieymć […] Krolewnę Ieymć na nagotowanym złożywszy kredensie, P. Bogu ofiarowała, także solenną Benedykcyą Papieską […] odebrała. GazPol 1735 37 6 nlb. Proponował to poseł jego w Rzymie księdzu Wyszyńskiemu, który wziąwszy od ojca świętego Benedykta XIV pozwolenie i benedykcją, popłynął do Portugalii. MatDiar 108. Po daney Benedykcyi od Arcybiskupa Marszałek W. K. promulguje VIVAT KROL. ŁubHist 143.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ benedykcja rzymska (sz. zm.): Clerus Hiszpański więcey Dobr trzyma, niżeli świeccy Panowie: á co większa, że bywá proszony, nie przymuszony: Benedykcya Rzymska, wyprożnione nápełni szkatuły [o subsydiach papieskich na wojny z heretykami]. ChmielAteny II 36. Tamże [pod Warną] poległ Iulianus Kardynáł, animuiący Woysko, Rzymską Benedykcyą do batálii. ChmielAteny II 350. ▲ pasterska benedykcja: Áfektem przytomny będę ná tym przyszłym Wm. M. Páná w. ezdzie/ ktoremu wespoł z.drugimi Diecezánámi Kátedry Gnieźninskiey congeniculabo przed pásterską Wm. M. Páná benedikcyą. PisMów II 389 [399]. ▲ Benedykcja Najświętszego Sakramentu: Benedykcya Nayświętszego Sakramentu. Consecration des Heiligen Abendmahls. Consécration; Bénédiction du très Saint Sacrement. T III 32.