W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 28.11.2024
BERNARDYŃSKI przym.
Warianty fonetyczne: BERNARDYŃSKI, BERNADYŃSKI
Słowniki:
SXVI (barnadyński, bernadyński, bernardyński), L (bernardyński, barnardyński (w cyt.); XVI, XVIII), SWil (bernardyński), SW (bernadyński, bernardyński), SJP (bernardyński) notują
SStp, Kn, T nie notują
Formy: lp M. m bernadyński // bernardyński; ż bernardyńska; D. m bernardyńskiego // bernadyńskiego; B. m nżyw bernardyński; żyw bernardyńskiego; N. m bernardyńskim; Ms. m bernardyńskim; lm M. nmos bernardyńskie; D. bernardyńskich; N. bernardyńskiemi
Znaczenia:
»odnoszący się do zakonu  →bernardynów, należący do tego zakonu; właściwy bernardynom«: Modlitwy moie zá tym Kapłánskie pokornie oddáwam/ do miłośćiwey łáski W. X. M. Dan w Wilnie z Klasztoru násze[g]o Bernadynskiego. LwowecKaz A2v. Samże zá Processiámi wszytkiemi czteremá Kárdynálskiemi/ wzwyż opisánemi: y zá piątą z ćiáłem Beati Iacobi Bernárdyńską/ chodżił. SzemZapał E. Ten Piecek alias Picek na Stradomiu w Krak[owie] podle smyntarza bernardyńskiego (u Nowakoskiego mieszkał, o którym pod N), w szarzy chadzał, w sukiennych, synów kilku miał. TrepNekLibDworz 475. Mnich Zakonu Bernárdyńskiego/ ktory mieszkał przy I. Mci ná ten czás/ nieprzystoynemi słowy wiele Ciáłom śś. derogował. KalCuda 309. Kościół i klasztór Bernadyński strukturą staroświecką, w którym też ukazują sklep jeden w ziemi kędy ciała zebrane są z różnych grobów w swej całości, które są postawione jako żyjące mało co nadpsowane [...]. GawarDzien 99. Przyjeżdżając tedy o milę od Montmelianu po drodze wstąpiliśmy nawiedzić miesce Ś. to jest obraz cudowny Najś. Panny przy którym P. Bóg wiele cudów pokazuje, tam jest klasztor Bernadyński. GawarDzien 124. [...] Malarz Iachym ktory malował Ołtarz wielki Bernardinsky wspominał o obiecaną contentacyą od WM. przysiegaiąc się ze nie tylko nic nie zyskał na tey robocie ale tesz y stracił. OpalKListy 221. Maią bydz Snury iakoby bernardinskie[g]o Passa troisty[m] kstalte[m] rozłozone Zołte [w herbie Kietlic] [...]. HerbOr 259. W ktorym Kościele [św. Marii Magdaleny] B. Ian Kapistran Mszą ś. odpráwował/ ktory naprzod Zakon Bernárdyński do Polski wprowádźił. PruszczKlejn 15. Po nabożeństwie jadłem u księdza brata [Franciszka Chrapowickiego] gwardyjana tamecznego bernardyńskiego. ChrapDiar II 78. Klasztor tylko bernardyński i pałac Radziejowskiego z klasztorem panieńskim bernardyńskim z jednej strony, a z drugiej dominikański i kościół Ducha Świętego Bramie Nowomiejskiej przyległy, miasto, fortecę ludźmi potężnie osadzili [żołnierze Sapiehy]. JemPam 200. [...] tam [w niewymienionym z nazwy mieście] cztyry Koscioły Katolickie Bernardynski Dominikanski Augustyanski y Mniszek y Miasto piękne. SobTDzien 21. Miał już iść in theatrum osądzony na rozstrzelanie, ale liber pronuntiatus za ustąpieniem dobrowolném jp. Krasińskiego egzekucyi dekretu, przyjąć bernardyński habit obiecał [Lipert, porucznik regimentu Denhofa]. ZawiszaPam 348. Generał Steinbock exekwował tamte kraje w kilka tysięcy ludzi, zatém przyszedł do Sokala, gdzie do bernardyńskiego klasztoru bardzo wiele szlachty schroniło się było z sprzętami ich, i znaczne depozyta, różnych panów tam były. OtwFDziejeCzech 69. [...] fundacyą uczyniła [Jadwiga, córka Jasłówny, Krajczanki Koronnej] na Prowincyałow Dominikańskiego, Frańciszkańskiego, Bernardyńskiego, Karmelitańskich bossych iako y trzewikowych, żeby na rocznicę iey śmierći, w tymże Konwencie Msza bywała za iey duszę [...]. NiesKor II II, 422. Chrześciánie záś Rzymscy Kátolicy od Krzyżackich woien záwsze konserwuią Bernárdyński Klásztor przy grobie Páńskim pięknie fundowány [...]. ŁubŚwiat 577. [...] ták długie włoczenie się po Polszcze, pod czás; y z ućiskiem, y z płaczem ubogich ludźi, to mniey drogi, y pewnieyszey expedycyi spodźiewać się mogą, gdy záś po Woiewodztwách płacą, to iák po kweśćie Bernardyńska drogá. RadzKwest 138. GENERAŁ Wielkopolski, odprawuie się w Kole Mieście Woiewodztwa Kaliskiego. GENERAŁ Małopolski w Korczynie, Mazowiecki w Warszawie, GENERAŁ Ruski w Wiszni, GENERAŁ Xięstwa Litewskiego w Słonimie. Woiewodztwo Inflanckie w Duneburgu. Smoleńskie w Wilnie w Refektarzu Bernardyńskim, Staroduboski Powiat w Kościele S Anny tamże u Bernardynow. ChmielAteny IV 308. Obiaśniaiąc własną wolę y Przodkow swoich, osobliwie, że Brevia Pawła V. Roku 1605. 1608. 1612. wydane, aby Reformaci nie byli do Polski wprowadzeni; miały się rozumieć o wprowadzeniu onychże do dawnych Klasztorow Bernardyńskich, a nie o wprowadzeniu do nowych Klasztorow: ktoreby łaskawi Dobrodzieie tym Zakonnikom, nowo wystawić chcieli. KleczKal LVI. Zamięszanie te w domu podkomorzego do dawnej Grabowskich awersji przydało większej, a wtem u księdza Mazarewicza, gwardiana brzeskiego bernardyńskiego, zeszliśmy się z Grabowskim oboźnym. MatDiar 198. Na murowanie kościoła bernardyńskiego w Ratowie dał kilka tysięcy złotych, zawsze to sekretnie czyniąc, i do innych kościołów i cerkwi reparacji sekretnie dopomagał. MatDiar 399. Zeszło się zatem całe województwo do kościoła bernardyńskiego i gdy się msze święte poodprawiały i Sanctissimum wynieśli, dopiero fremitus zaczął powstawać, a pisarz ziemski Buchowiecki biegał po kościele, animując szlachtę, aby się do szabel na braci moich rzucili. MatDiar 628. I tak gdy w Datnowie koń rosły i spasły Zabiełły, marszałka kowieńskiego, uderzywszy się głową o parkan pod kościołem bernardyńskim zabił się, tedy tego konia zaraz na sztuki rozerwali i za wielki specjał mieli [Kałmucy]. MatDiar 822. Nie pomiędzy Generałow Maiorow lub Leutnantow, ale pomiędzy Bernardyńskiemi czynić go [dzielnego bernardyna] pomieszczenia godnym, kto czytał Le chápitre des Cordelliers wielkie przymioty powinien mieć ich Generał. WęgOrgany 28 przypis.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: DL