W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 05.12.2018
Warianty fonetyczne:
BEZOARD,
BEZUAR,
BESWAR,
*BEZEAR,
*BEZWARD,
BEZOAR,
BEZUARD
Etymologia: <
fr. bézoard, z
pers. bâd-sahr>
Znaczenia: »okrągły kamień podobny do żółciowego, znajdowany w żołądkach lub jelitach zwierząt, uważany za lek uniwersalny, panaceum«: Kiedy zátrzyma, nádzieiá zdrowia y wyszcia z nieprzespieczeństwá. Tákże też dáwáć Bezoar, Iednorożec, Smárág, sám przez się, ábo przymieszawszy do inszych rzeczy iádom się sprzeciwiáiących. PetrSInst D3.
Beswar w srebro złociste oprawny stłuczony. ArchRadziw 1638 64, 15.
Bezoard biały w Pudełku ieden. ArchRadziw 1638 176, 9.
Urobiono perspektywę królowi hiszpańskiemu [...], przez którą król chodząc patrzy i widzi niemal wszytkie państwa swoje i gdzie kto co robi. [...]. Ta perspektywa jest z bezearu oryentalnego dziwnie misternie zrobiona. SzemTorBad 302.
Skoro cię młodosc y uroda minie Nie pociągniesz iey zadnem bezoarem. PotSyl 17.
Antimonium [...] iest to [...] lekarstwo skutecznieysze anizeli iednorożeć, bezuar, albo iakakolwiek teryaka, dryakiew, albo i insze lekarstwa. SekrWyj 171.
Wiele ciekawych nakupiłem rzeczy, pomiędzy którymi pałasz staroświecki [...]. Wężowa skóra afrykańskiego rodzaju wężów [...]. Bezwardy orientalne i inne tym podobne curiositates. RadziwHDiar 122.
Jelen pewny rodzay robactwá cierpiąc wewnętrznościách, Wężow iedzeniem salwuie się [...] Potym [...] tegoż iádu pozbywa, przez oczy łzy wylewaiąc, ktore twardnieiąc w kámień BEZOAR zámieniaią się, náprzeciwko wszelkiey truciźnie praesentissimum remedium. ChmielAteny1755 I I, 474.
Prowincya Faristan [...] w Kámień Bezoard z żołądka koz wychodzący, bogáta. ChmielAteny1755 I .
Bezoard. Bezoar. besoard. pierre de singe. T III Przydatek, 1.
Bezoar. Bezoard-Stein. bézoard. T III 39.
◼
Przenośnie:
◼
Oyczyznie iuz konaiący stał się [Czarniecki] Poządanym Bezuardem. I szczęsliwie ad Obedientiam Panu przywrocił. PasPam 206v.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]