W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 06.06.2011
*BET rzecz. m
Słowniki:
SXVI (supl.), L (XVII-XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp, Kn, T nie notują
Formy: lp D. betu; N. betem; ~ lm M. uż. nosob. bety; D. betów; B. uż. nosob. bety; N. betami; Ms. betach
Etymologia: <niem. Bett>
Znaczenia:
»część pościeli, jak pierzyna, piernat, poduszka, wypchane pierzem; pościel w ogóle, także łoże«: Łby rozespane, dzwignąwszy od betu Maią naszem Zołnierzom dotrzymac Impetu Przed ktorymi choc we dnie, choc wPolu, choc wkupie Pierzchaią [Turcy]. PotWoj 107. Ze wsciekłem impetem, Porwie ią [Fascelinę] zboyca y łacno iey zdole, Chce iey zawinąc miękkiem głowę betem. PotSyl 87. Księżna też wstała z betów i oba książęta. KorczWiz 49. Ták u niey [rynny] wisiał [wnuk Jana Doręgowskiego] [...] tłumem się ludzie zeszli; y gdy myślą o iego salwowaniu, miękkich betow, y gwałt pościeli nanieśli. NiesKor II II, 73. Po tey Kąpieli położ się zaraz w bety, bo oziembienie nog większy descens sprowadza do głowy. BeimJelMed 195. Arcyksiążę coraz wracał się do Renu, patrzeć na one nigdy niewidane obyczaje Elearskie, [...] sam sobie dziwnie słodząc ich lekkość, iż wozów nie mieli, skromność iż bez pościeli, żartkość, czerstwość, strój, oręże [...] pilnie uważał, [...], a swych inszych wojsk bety i insze zawady, także i ociężałość, ze wszech miar naganiając. DembWyw 93.
Przenośnie: Wszytkosen, wszystko mara, cokolwiek tuokiem Widzisz [...] Człowiecze: weSnie cię mysl, y twe serce bawi A ty głupi rozumiesz ze na istey iawi. Przetrzy iedno duchowne, przetrzy zeSnu oczy, Ktorec zbytnie Staranie, o tenzywot mroczy, A nie da podniesc głowy z grzechowego Betu. PotPer 26.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorzy: , WM