Słownik XVII wieku

Znaczenia:

»bez potrzeby, bez pożytku, niepotrzebnie, zbytecznie«: Nie záleca iey [Abisag] chodzęnia, kroku, bo ná mieyscu by nie pośiedźiáłá, włoczyłá by się bez potrzebnie, od Kośćiołá do Kośćiołá, od Ieruzalem do Bethlem; á to szpetna ná służbie Boskiey. MłodzKaz I, 45. Nie ich [duchownych] to iest wokácyia chodzić po mieśćie, bezpotrzebnie od domu do domu krążyć, częste wizyty oddawáć [...]. MłodzKaz IV, 561. [...] ći ktorzy śię codzień wielmá/ a osobliwie mocnieyszymi á gorączszemi Praeserwatiwy bezpotrzebnie nápełniáli/ náturę swoję k nim ták przyzwyczáili/ że gdy mor ná nie wpadł/ y nakosztownieysze medikámenta nie pomagáły. MuthWier 109. Z racji że koronacji cysarzów tej nacji [ruskiej] toga temi [białymi sobolami] podszyta, trwając lat kilkadziesiąt, ile w dobrej konserwie, jest okazją, że bezpotrzebnie ich nie biją, jak tylko na wspomnianą togę. RadziwHDiar 182. 1) Dwór przedtym stary, wywrócony bezpotrzebnie, a nowy postawiony. InwKal II 97. [...] czy bowiem to [wiarę w swoją naukę] otrzymać u wszystkich, ma pewną nadzieię Kalwin? czy niema? ieśli ma? tedy ta nadzieia iego iest przeciwna nauce iego! iak abowiem wszyscy uwierzą nauce iego? kiedy wszyscy do tego wolney woli niemaią, kiedy wszyscy to czynić muszą, do czego ich BOG wolą swoią przyniewala; ieśli zaś niema tey nadziei? czemuż tego chce nierozumnie! czemu oto się staraiąc, mozg suszy bezpotrzebnie? my iednak tym czasem daley w pisaniu postąpiemy, i z wszelką swobodą i wolnością błędy iego swiatu ukazywać, i zbiiać będziemy. BecTołKon 55-56. Ale nigdy nadto powtarzać wam nie mogę, żebyście ptastwa, ktore nam Bog dał, bezpotrzebnie nie wytępiali. SandHist 107.