Słownik XVII wieku

Słowniki:
L (XVIII-XIX), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn, T nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1661-1673

Formy: lp M. m bezprzestanny; ż bezprzestanna; n bezprzestanne; D. ż bezprzestannej // bezprzestanny; n bezprzestannego; B. ż bezprzestanną; n bezprzestanne; N. m bezprzestannym; ż bezprzestanną; Ms. ż bezprzestannej; n bezprzestannym; lm M. nmos bezprzestanne; D. bezprzestannych; B. nmos bezprzestanne; Ms. bezprzestannych

Znaczenia:

»ciągły, stały, ustawiczny, nieustanny«: Jako świat wszystek nie tylko teraz, ale i na potym wyda powinne świadectwo nieustawających od wzięcia na głowę cnej tej korony prac, trudów, odwag i bezprzestannego obmyślawania około dobra państw sobie od Pana Boga powierzonych J.K.M. AktaKrak III 79. Y kiedy myslą [upadli aniołowie]/ iakie swe błogosłáwieństwo Vtráćili sámochcąc przez nieposłuszeństwo/ W ktorym na wieki mieli dydz [!] błogosłáwieni/ Dręcżą się bezṕrzestannym smętkiem ućisnieni. BesKuligHer 49. Ná łuk, ná strzały, pátrzay twey Dyánny, Gdy ná ćięćiwie stoi bezprzestánny; Zwolnieie; co był y szybki, y tęgi: Sćieńcza codźienna przeiażdzká popręgi. OvChrośRoz 46-47. Zawsze nam, obecna tem bardziej, innixa cordi Najjaśniejszego króla IMci p. n. m. około świątnic Pańskich, całości praw ojczystych i prowincyi w tej Koronie będących, także dobra pospolitego, zachowania wolności praca, bezprzestanne zgoła staranie w sercach naszych reciprocam majestatowi J. Kr. Mci sprawiła propensionem, że przy dostojeństwie majestatu J. Kr. Mci p. n. m., zachowaniu praw i wolności naszych zdrowiem i personami naszymi stawać będziemy jednostajnie zgodziliśmy się. LaudaHal25 1703 57. Bo wspomináiąc sobie szczęśćia álternaty Niepopadłem iákom żyw, nigdy tákiey stráty Iáką teraz ponoszę zklęski bezprzestanny Po twey śmierći, ách w samo práwie serce ránny. ChrośTreny 27. Dziwnie na to sarknął stan szlachecki, gdy ich owemi wojskami obłożono, spodziewając się, iż też już po 10 letnich bezprzestannych angaryzacyjach i wyjściu wojsk [...] mieli mieć jaką ulgę. OtwFDziejeCzech 190. CONTINU [...] USTAWICZNY bezprzestanny nieprzestanny. DanKolaDyk I, 358. Monarchowie i co dzień, ile tego potrzeba, w swoich gabinetach radzą i decydują zaraz. Edykty ich albo wyroki, ordynanse, prawa, rezolucyje interessów prawie bezprzestanne są. KonSSpos 110. Jedynowładność y Zabobon są początkiem niszczącym w sprawowaniu bezprzestannym, woyna lub Pokoy w małey są wadżę [!] u grubych Niewolnikow, a my niechcący daiemy pochwałę Filozofiy, gdy to znayduiemy, że te Narody gdzie ona nie iest znaną, nie są w sposobnosci przyięcia Pokoyu y szczęscia. Europa dosyć ućierpiała sprzyczyn Woyny, aby się nauczyła nią brzydzic. MowaNiesz 15. Azora powrociła razu iednego z przechadzki wszystka w gniewie, bezprzestanne czyniąc exklamacye. VoltSzymanZadyg 7. Jeden z Doktorow rażony powietrzem, wyszedł z niego przez nabiegnienie guza, ktory zapewne przesilenie natury znaczył. We trzydzieści lat potym, tenże znalazł się nieszczęściem w mieście zapowietrzonym; przez cały czas, przez ktory ta plaga szerzyła się, czuł bezprzestanną w tymże mieyscu boleść, na ktorym przed trzydziestą laty ten miał guz. KurFSangOpis 40. Roboty niektóre są rolnicze, które wymagaią ciągłey i bezprzestanney pracy, chcący Panowie iey dokonać musieliby ustanowić ciągłą Pańszczyznę co być nigdy nie może. PawlikPod 111. Synowie i Wnukowie Bolesława Krzywoustego bezprzestanną z sobą toczyli walkę o Sukcessyą. JezierBezk 61. Niech przyczyny spraw tych [ludzkich] naygłębiey skryte będą, historya iednak rozważaiaca [!] ogólnie obróty [!] wolnośći woli ludzkiey, czyni nadzieję odkrycia biegu ich prawidlnego; i takim sposobem to, co wprzedmiotach poiedyńczych rodzaiu iako pomieszanie nie bezprawidlne w oczy biie, w rodzaju całym uznamy może za bezprzestanne chociaż powolne rozwiianie się zapomóg pierwiastkowych. KantBychWyob 9-10. W Bani więc dzieie się bezprzestanna cyrkulacyá powietrzá rozrzádzonégo, któré rospychaiąc Banię opiérá się ciśnieniu powietrzá zewnętrznégo na iéy powierzchnią. ŚniadJanOpis A2v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ muz. fuga bezprzestanna »rodzaj utworu polifonicznego«: W Muzyce teraźnieyszey iest to gatunek Fugi, którą nazywaią [fugą] bezprzestanną; w którey głosy wychodzące ieden po drugim goniąc się powtarzaią śpiewanie. SierWSztuka 63.