W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 27.03.2024
BEZSENNOŚĆ rzecz. ż
Słowniki:
T, L (bez cyt.), SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn, SWil nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1749
Formy: lp M. bezsenność; C. bezsenności; B. bezsenność; N. bezsennością; Ms. bezsenności; ~ lm M. bezsenności; B. bezsenności
Znaczenia:
»niemożność spania, brak snu«: Przećiwko bezsennosći mała rada moia, poniewaz lekarstwa sen sprawuiące więcey szkodzą, niż sama bezsenność lub niespanie. BeimJelMed 32. Niebezpieczeństwo pociagaią za sobą wtey chorobie następuiące znaki. Często mdłość, słaby y ledwie co czuyny puls, ustawiczne szalenstwo z bezsennośćią, uryna klarowna: ieszcze, gdy te plamy są błękitne, lub zielone; Kczliwośc y ciężkość w pierśiach, ięzyk czarny y suchy. BeimJelMed 40-41. W tym prźypadku [kaszlu] pacyent w ustawiczney prawie bezsennośći zostawać musi. BeimJelMed 98. Bezsenność. Schlaflosigkeit. insomnie, impuissance de dormir. T III 38. Nie wiele upłynęło czasu, iako iedna panienka w ośmnastym roku, którey bardzo służyło zdrowie, wpadła w niezwyczayną słabość: iey siły codzień się zmnieyszały, dni całe na drzymaniu, nocy na bez senności trawiła: niemiała iuż więcey appetytu, nabrzmiałość po całem rozeszła się ciele: Radziła się biegłego Cyrulika, który upewniwszy się, że niebyło żadnego nierządu w miesiącach, miał w podeyrzeniu samogwałt. TisOnan 52. Osłabiony tą podwoyną chorobą, i bezsennością, bardzo był bliski wyniszczenia. TisOnan 212. Gdy ma [chory na wściekliznę] gorączkę, ta wzmaga się coraz bardziey, bezsenność iest ustawiczna, umysł iego iest roztargniony, myśli pomieszane, y zwikłane, oczy czerwone, wzrok ziadliwy. KurFSangOpis 75-76. Długie bezsenności i niedospania, wprowadzaią w krew i żyły suche ruch naygwałtownieyszy, przytępiaią siły, zaostrzaią humory, wycięczaią ciało, sposobią do zawrotu, do bolow głowy gwałtownych, do hemoroid, do gorączek, do niespokoyności wnętrznych, i gryzot straszliwych. KurFSzymańSPrzep 172. Naostatek, zbytnie bezsenności, rodzą imaginacye bardzo dziwaczne, bardzo głupie, a nawet i szaleństwo. KurFSzymańSPrzep 172. Pan Lieuteaud widział mozg naruszony, czyli po części strawiony, w tych wszystkich, którzy pomarli z wycięczenia przez zbytnie bezsenności i czucia. KurFSzymańSPrzep 172. Iest to prawda, że iak zbytnia agitacya, tak i iey niedostatek, są spaniu przeciwne; ztym wszystkim cale rzadko widziemy, ażeby osoby pracowite i czynne, narzekały na bezsenność w nocy. KurFSzymańSPrzep 174. Rak otwarłszy się, sączy z siebie iuchę ostrą, gryzącą, całe ciało takowym sokiem zarażaiącą, zkąd napada czasami trawiąca gorączka, nocne poty, bezsenności, bole nieznośne, niespokoyność, i śmierć, iucha z raka płynąca bywa bardzo smrodliwa, brzegi rany wywiiaią się niby wargi, narasta ciałem gąbczanym, za lada dotknieniem z siebie krew sączącym. PerzLekarz 134. Pacyenci takowi nayprzod czuią słabowitość całego ciała, ustawiczny smutek, i osowiałość umysłu ich się chwyta, nocy trawią w bezsenności, w tęsknocie, w niespokoyności, i w boiaźni, czuią swych piersi ściskanie [...]. PerzLekarz 155. Jakoż nic nas tak przędko [!] nie wyniszcza, iak długa bezsenność. HufBaudSztuka 62.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorzy: BR-K, WM