Słownik XVII wieku

Słowniki:
L (bez cyt.), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn, T nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1733-1763

Formy: bezsumiennie

Znaczenia:

»bezlitośnie, w sposób bezwzględny, niegodziwy, wynikający z braku sumienia«: Co zaś niebu i światu obrzydło być musi, gdy nasze starania, pilności i prace nie na co inszego łożone, tylko czego tak długo wszystkie województwa i cała ojczyzna żądała i napierała się, za podejrzane, albo pro nostro secundario fine, bezsumiennie i złośliwie tłumaczą i głoszą ci, którzy się samą zawziętością rządzą. AktaPoznZwierz II 372. Częstowałem solennie wszystkich i sam gdy się napiłem, tedy przy odjeździe Sosnowskiego do Wołczyna zacząłem z wielkim żalem, a oraz żwawo, z ferworem przeciwko księciu kanclerzowi mówić, jak bezsumiennie, bezbożnie, po tyrańsku na nasz honor nastepuje. MatDiar 503. W tym tedy kontekście żałoby nie wspominają nic Witanowscy de paritate votorum, więc równi z księciem kanclerzem conactores, jako i razem od nas zapozwani byli, i razem w manifeście deputatów o mniemaną paritatem votorum, w grodzie wołkowyskim bezsumiennie protestujących, są wyrażeni. MatDiar 680. Nie z drugiey [przyczyny] także? bo gdy uważam teraźnieyszych Mędrkow, widzę iawne te ich Reguły: Serce skrytemi machinacyami pokrywać, zdanie własne wykwintnemi słowy utaiać, fałsz za prawde udawać. a prawdę za fałsż, piąć się do honoru gwałtem, gdyby przez nayniegodziwsze pośrodki (: iako to przez podstęp bliźnich, przez udanie niesprawiedliwe, przez usługi wyźszym z grzechem, przez zgubę Oyczyzny y tam inne:) cieszyć się z nabytych bezprawnie, bezsumiennie, honorow y dostatkow, gdy są do tego siły, żadney emulacyi nie ustąpić, a gdy ich nie masz, czego przez złość dokazać nie mogą, to spokoynie, ale nie szczerze dyssymulować. JaroszBł 72.