Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »bez winy, niewinnie«: [...] człowieka tak zacnego, tak wziętego, tak dzielnego, tak sprawnego, nadto sługę tak pożytecznego W. K. M. i wszytkiej R. P. w ohydę i w nienawiść do ludzi a do W. K. M. w niełaskę pod srogi sąd, ku zgubie czci, sławy, żywota bezwinnie przywieść chciała [księżna Ostrogska], opisując W. K. M. sposób, którym sądzić go masz; jako miłosierdzia na tym sądzie wspominać nie trzeba. GórnDzieje 193. Wy, nie oględając się nic na przysięgę waszę, mimo takie oznajmienie i ubezpieczenie, nie tylko żeście Pana swego zabili, wiarę jemu złamali, ale i poddanych Króla Jego Mości, ludzi zacnych, bezwinnie tak wiele i okrutnie pomordowali [...]. NiemPam 110. Bijem ci czołem, my ludzie narodu polskiego, których więzieniu bez przewinienia naszego na Białem Jezierze dzierżysz: Martyn Stadnicki, Stanisław Niemojewski i inni etc., wiadomem cię czyniąc o wielkich nędzach i dręczeniu naszem, które bezwinnie cierpiem w tem więzieniu, w którem nas przez te dwie lecie dzierżysz, mimo obietnicę twoję, kiedyś do nas przyjeżdzał, upewniając nas nie tylko o dobrem szanowaniu i podejmowaniu, ale i o prędkiem wyściu. NiemPam 252. - Panie Przystawie, już to na trzeci rok skromnieśmy to dręczenie nas więzieniem bezwinnie od Wielkiego Kniazia znosili [...]. NiemPam 265. Wszak nie nowina, że ja bezwinnie, a qualibet manu vapulo; niechże to cum praeteritis zwykłemu szczęściu memu poczytano będzie. RadziwKSprawy 136. Y owszem w práwie świeckim obwárowano/ że táki poenae talionis et vitae periculo obnoxius. Iáko czytamy L. Non tantum, ff. de appellationibus, et L. Addictos G. eodem to iest/ tákiego karánia godźien/ iákie miał ponośić ten/ ktorego bez winnie oszkálował y osądził. WisCzar 22. Bezwinnie, adv. unschuldiger Weise. innocenment, sans faire de faute. T III 39. Jeżeli bezwinnie żyd Faktor Biskupi był wzięty w detencyą przez Rotmistrza Trybunalskiego, czemuż Xże Biskup nie skarżył się pod ten czas Marszałkowi Trybunalskiemu na Rotmistra, czemu na resztę nie pozywał tegoż Rotmistrza o swojego Faktora, nicże tego nie okazuje, a jednak do obowiązku odpowiedzi niesprawiedliwie Marszałka Trybunalskiego zniewala, i na Marszłku [!] poszukiwa kary. UsprawOczer A2v.

2. »bezkarnie«: [...] ono drapieżne woysko przykrych adversarzow Cesarza J[eg]o Mśći Ferdynanda wtorego, z Sląská wypárte, pod skrzydłámi Krolá Duńskiego, Comiszarzá iego Miclasa názwánego, á Regimentem Baudyssowym, część nie małą wielkiey Polskiey bez winnie poplądrowawszy, podczás Expediciey Pruskiey z Gustafem zábawiájących śię Polákow [...]. UffDekArch 12-13 nlb. Wstydayże się potwarco bezmozgi/ á nieważ się nas bezwinnie potwarzáć/ y Polakom/ ktorzy áni Trebnikow/ áni Służebnikow/ áni Vstáwow nászych Ruskich wiádomi są/ mgłę w oczy puszczáiąc/ w ohydę podawáć. MohLit 19. Przygody, które nam same wygadzaią, są spowiedzi wiernych, choroba, więzienie, wesela, w których przygodach same nawet zewnętrzne okoliczności usposobiaią nieiako umysł do przyięcia zbawienney nauki, tych bezwinnie Paroch opuszczać nie może. LaubNauka 12.