W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 17.05.2024
BEZZAKONNY przym.
Słowniki:
SXVI, L (XVI-XVII), SWil, SW notują
SStp, Kn, T, SJP nie notują
Formy: lp M. m bezzakonny; D. ż bezzakonnej; Ms. m bezzakonnym; lm M. mos bezzakonni; nmos bezzakonne; C. bezzakonnym
Znaczenia:
1. »nieżyjący według prawa Bożego, bezbożny«: Pobieżał mowiąc Iudasz Bezzakonnym Pismiennikom: Co mi chcecie dáć, á ia wam Iezusá przedam. MohLit 242. DLA Lázárzowego wzbudzenia Pánie Człowieká miłuiący, Hosanna tobie spiewáli Dźiátki Hebreyskie, á bezzakonny Iudasz, tego niechćiał rozumieć. MohLit 242. LAMENTVIĄC Christusie Rodźićielká twoiá, á pámiętáiąc słowá, ktoremi Simeon o tákowym czásie Prorokował, záwołáłá, bezzakonny narod ciebie Panie, ktoś iest, nie chciał zrozumieć, A Sidalen tákowy iest. MohLit 243. NA Wieczerzy twey Christusie Boże, Vczniom twoim prorokuiąc, mowiłeś: Ieden z was wyda mnie, á bezzakonny Iudasz nie chćiał tego rozumieć. MohLit 243. Gdy Ian ćiebie zapytał: Pánie, kto iest ten, ktory ćiebie wydáć ma, ty tego Chlebem pokazałeś: á bezzakonny Iudasz, niechćiał tego rozumieć. MohLit 243. Ná vmyćiu nog Vczniow twoich Christusie Boże, onym mowiłeś: to ábyśćie czynili, co mnie widźicie czyniącego: ále bezzakonny Iudasz, nie chćiał tego rozumieć. MohLit 243. Czuyćie á modlćie się, ábyśćie nie wpádli w pokusy, Vczniom ty Christusie Boże nász, mowiłeś: ále bezzakonny Iudasz, nie chćiał tego rozumnieć. MohLit 243. Zá Trzydźieśćie Srebrnikow, y przez witánie zrádźieckie, szukáli Zydowie zábić ćiebie Pánie: ále bezzakonny Iudasz, nie chćiał tego rozumnieć. MohLit 243. Podobno Bóg naonczas, dla zaścia sabatu, Począwszy, tutecznego nie dorobił światu; Przeto się na nim ludzie bezzakonni lągną, Którzy po cudze dobro bez skrupułu siągną. PotFrasz4Kuk I 286. W ręku trzyma buzdygan, sam w czerkieskim stroju. Kto taki? na królewskim pytam się pokoju. Aż rotmistrz białogłowski. Myłka, rzekę, w słowie, Pewnie ochmistrz; cóż w Polszcze z wojną białejgłowie? Nie masz tu Amazonek, i panny, i żony Pochwy bez kordów noszą, bez bełtów kołczany. Pytam potem drugiego, który stał mnie blisko; Aż ono Białogłowski, szlacheckie przezwisko. Ten to, ten bezzakonnej rotmistrzem Wołoszy, Co nam wszytkie w Podgórzu wyjedli kokoszy. PotFrasz1Kuk II 63. Xięża świeccy. Kiedy mowią o Kśiężey/ iáki kśiądz pytáią? Zakonnik/ ábo świecki/ ná to powiádáią. Za Xiądz świecki/ inakszy xiądz/ niżli Zakonny? Y sam szafarz zakonu/ á zász bezzakonny? Tákći/ y gdźie we dworách obroki rozdáią/ Za obrocznikow Páná/ y starszych niemáią. JagDworz E.
Przenośnie: Więc do twej, zacny sędzia, jakom prosił usty, Posyłam stajnie; prawdać, minęły zapusty, Czasy do takich związków między ludźmi skłonne, Ale na cóż kobyły dbają bezzakonne? PotFrasz1Kuk II 173.
2.ekspr. »wyznający inną wiarę niż rzymskokatolicka, tu: kalwiński«: Żyjąc w bezzakonnym kalwinowym zborze, Nie żeniwszy się, bujał jako byk w oborze [Aleksander Szydłowski]. PotNagKuk I 453.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz niezakonny.
Autor: WM