▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ na czyjąś biadę robić coś, na czyjąś biedę robić coś: Swięci Theodor y Bázili Męczennicy/ pozábiiáni od Xiążęciá Kiiowskiego Mścisłáwá. Z tych Theodorowi [...] Niemiec ukręcił ná swą biádę nogę [...]. KalCuda 16. Gdy ná mą biedę depcą Oycowskie popioły, Y miłość między dwiema trwa nieprzyiacioły. CorMorszACyd 184. ▲ zażywać biedy: Ale gdziem nie był trudno otym pisać bo ia przez wszystkie woyny tego trzepaczki trzymałęm sie Czarneckiego y znim zazywał czasem okrutney biedy czasem tez y roskoszy. PasPam 52. ▲ biedę cierpieć: [...] szlachta gadała, że od Kozakow wielką biedę cierpieć miała. HistBun 17. ▲ zażyć biedy: [Hetmani z wojskiem] idąc przez kray ogołocony przez Mosty pozrzucane wody po zarazane Młyny po palone wielkie aprawie niewypowiedzianey zazyli biedy. HistBun 21. ▲ użyć biady, użyć biedy: [Syn marnotrawny] przystał do iednego służyć Gospodarza stron onych, kędy cięszkiey vżyć Musiał biády: bowiem go páść gnał wieprze w pole. DamKuligKról 80. Wprzod użyć biedy y złego, wprzod znaczney doznać trzeba przykrości, żeby można z czasem swobodnym cieszyć się szczęściem. WiśARoz 39. ▲ biedę komuś czynić: Gorzey gdy ná zły żołądek trafią [jajka]/ w ktorym się łácno zepsuią/ a zepsowawszy się biedę choremu czynią/ więc ná zápalenie skarżą. PetrSInst B3. ▲ przyczynić komuś biedy: A tym czasem dowiedziałem się iako Rossyiskie Woyska chcą extrema tentare oraz maiąc dowody, że na sukkurs Cesarzowi Iegomości dwadzieścia y cztery Regimenty Rossyiskie przeidzie przez Polskę i mogą mimo iazdem przyczynić Nam biedy. DanOstSwada 205. ▲ narobić biedy: [...] ymogł by tu był Wiszniowiecki strasznie ukrzywdzony znaczney narobić biedy, gdyby go miłość Oyczyzny niezwyciężyła. HistBun 7. ▲ do biedy przyjść: [...] pewnie by był do takiey ze biedy Karol [de Rochefort] przyszedł iako był w niewoli gdyby go był z opieki swoiey wypuscił Ow Zakonnik, ktory go chował i opatrywał [...]. HistŚwież 121. ▲ z biedy wyniść: Kto się tedy w zbytkách pohámowáć chce/ á z tey biedy [choroby] wyniść/ poki w niey głębiey nie vwiąźnie [...] może tą wodą [z Drużbaku] zábieżeć/ kąpiąc się w niey. PetrJWod 16. ▲ z biedy się wydobyć: [Król Ludwik XIV] uwolnił go [Karola de Rochefort] od wszytkiego Czego by był nie miał gdy by mu było poiedynku dowiedziono [...] tak się tędyz kiędyz z tey biedy wydobył Karol Le Conte de Rochefort. HistŚwież 121. ▲ wykręcić się z biedy: Przyznam ci się ze mi się iuz uprzykrzyło zyc w ustawicznym niebespieczeństwie y strachu a trudno mi inaczey wynisc azbym głowę ktorego Towarzysza wyniosł, Umysliłem tamtego błazna co z daleka stoi zabic y nim się wykręcic z takiey biedy. HistŚwież 206. ▲ pomóc biedę: Na ofiarę trzeba iść w święta i w niedziele, Prócz tego dziad z celbratem brząka po kościele; Dziesięcina swym trybem; petycyja klesza, Że dzwoni, kiedy chmura nade wsią się wiesza, Choć to pomoże biedę, bo i same dzwony, Nie tylko zboża, tłuką grady i pioruny. PotMorKuk III 86. Aleć pomogą biedę z berdyszami knapi, Jeśli kto pana za łeb w kościele ułapi. PotMorKuk III 247. ▲ warować kogoś biedy: Swięte wyroki y obrzędy/ Te nas wáruią wszelki biedy. JurkPieś A2. ▲ od biedy kogoś obronić: [...] czysta białogłowa mezowi to wszytko swemu powiedziała, y wszytkie iego [Dioskorusa] napasci wydawszy, prosiła aby ią iako mąz od tey biedy obronił. HistŚwież 22. ▲ wybawić kogoś z biedy: [Urzędnicy Magistratu] owego Szlachcica zabrawszy do Sądu tego Administratora Ceł przyprowadzili. Dowiedział się o tym P. Tavan y ze ten Szlachcic był przyiacielem iego chciał go wybawic z tey biedy [...]. HistŚwież 224.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ klecić starą bidę: [Przez pana Sapiehę] byliśmy przyjęci, jako od kawalera dystyngwowanych, jakem się w nim rozpatrzył, przymiotów i umięjącego żyć na świecie, jako non neo natus dominus, ale równy starożytnością naszej familii pan, z którym mile starą klecić bidę, jak największych z nowym sitkiem używać konsulacji. RadziwHDiar 153. ◆ dla biedy »z konieczności«: [...] tenze Stanisław Chebda z dobrey woli swoiey Sebastyianowi Męzykowi swagrowi swoiemu tę część, którą kupił u Tomasza brata Sebastyianowego młodszego, tenze Stanisław Chebda temus Sebastyianowi Męzykowi a swagrowi swoiemu spuscza dobrowolnie, nie s przymusu zadnego, ani nie dla biedy zadny [...]. KsPtaszUl 562. ◆ z biedy »z konieczności«: Tu tedy stanąłem [pod miasteczkiem Pomorzany], dnia jutrzejszego pewnych się u siebie spodziewając gości [wojsk nieprzyjaciela]; ale wolę już z biedy, niżeli żeby pode Lwów, jako umyślili, swoją kontynuowali drogę. SobJListy 220.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Co zá niészczęście! co zá niéwola! I to biedá/ niéwola/ niészczęścié! Iéśli to nié niéwola! [...] Quale infortunium! ô calamitatem! En si non magna ea miseria est? Quae est haec miseria? Rem importunam! rem miserandam! Papae infortunium! [...]. Kn 89. i to bieda. auch das ist eine Noth, ein Kreutz. c'est aussi un malheur. T III 42.

◼ Przenośnie: ◼ [Stary człowiek] iako mruk w nałogach, y biedzie leży, mowiąc: takci to u nas z dawna dawności, á postaremu dobrze bywało, ktoby się tamtemi wynalazkami nowemi zaprzątał! To źle mowiąc źle wygląda, y bieda od niego śmierdzi. GarczAnat 38-39.