Słownik XVII wieku

Znaczenia:

»uderzać biczem; chłostać«:

Rekcja: kogo

Są tu dwá słupy/ v ktorych biczowano śs. Piotrá y Páwłá Apostołow. WargRzym 79 (86). Ma y pielgrzymowánie towárzystwá swoje/ Máią Rycerskie bráctwá y Marsowe boie. Nie tykáiąc duchownych Compániy/ y owych Co się więc owo sámi biczuią w surowych Kápách. Bo ći tym sámym znák iáwny dawáią/ Ze od świetckich roskoszy wstręt ćiáłu dziáłáią. MorszHRoz B. Skryli się Vczniowie iego/ dla stráchu przed dniem świątecznym: potym ich biczowano w Ierozolimie/ y nákoniec niemal do iednego wybito. BirkOboz 56. A strzeżcie się ludzi: Abowiem was będą wydawáć i do Rady i w zgromádzeniách swojich was biczowáć będą. BG Mt 10, 17. Biczuię/ [...] loris caedo [...] Flagello [...] Flagellis torreo aliquem. Kn 26. Biczownik co biczuie [...] (flagellator). Kn 26. Biczownik/ co biczuie. Flagellator. Płakieias/ kuris płaka. SzyrDict 14. Páná nászego ten policzek naybárdziey bolał/ że się nań odezwał/ nic nie mowiąc gdy go biczowano y policzkowano w domu Piłatowym oczy záwiązawszy. StarKaz 276. Są y tácy ktorzy mowią/ iż się nam nie zeydzie pościć służyć przy dworze/ nie zeydzie biczowáć y po kościołách chodzić będąc ná wysokich godnościách. StarKaz 370. Fragello Bÿczuię. SłowPolŁac 63. Pieć dni te wyiezdzania daremnie bawiły, A nic w-oczu, procz iakieś Larwy nam stroiły: Iáko małe dzieciny łudząc iabłkiem złotym. Czego skutek nie długo dokumentem potym, Gdy Poganin ciekáwe puściwszy zagony, Z-ziemie tedy wyganiał niezmierzone plony; A dostáne Iássery, surowcy ostrymi Umyślnie przed oczyma biczuiąc naszymi, Iáko bydło parował. TwarSWoj 61-62. Ktoż będzie bez skruchy, Widząc Syna Bożego ubogie pieluchy, Kto na swe grzechy, gdy go biczują siepacze, Albo krzyż w gorę dźwiga, gorzko nie zapłacze. PotFraszBrück I 397. Beitschen biczować/ ich beitsche biczuię. KellGram 162. Athenczykowie [...] tákich Pánow Młodziencow co się do trzydziestu lat nie ożenili/ zewlokszy po pás [...] kanczugámi mocno kazali biczowáć bábom/ ná większą ich wzgárdę [...] że choć nayoziębleyszego Młodziencá miáłáby táka exhortá zágrzać y poruszyć ile gdyby ieszcze czerstwe bábki do tego ordynowáć. GorzWol 58. Biczownik co biczuie. Peitscher. foüeteur, qui aime à foüeter. T III 42.

◼ Przenośnie: ◼ Przez całe trzy miesiące straszliwy widok [komety] polskie biczował kraie. MikSil 235.

*BICZOWANY
im. przym. bier.

Formy: odmiana złożona lp M. m biczowany; ~ odmiana niezłożona lp M. m biczowan

Znaczenia:

»uderzany biczem; chłostany«: Heliodor od Selewka Krola Azyey/ zesłány ná bránie skárbow kościelnych/ gdy Kápłani Jerozolimscy gorąco się do Bogá modlili; od Anyołow okrutnie był biczowany práwie ná śmierć/ lecz przez modlitwy Oniaszá Kápłaná nawyzszego oswobodzony. BirkBasza 45. Patrz niewdzięczniku, patrz na tego, który [...] Jest od podłego gminu gęstej chmury Jęty, związany, biczowan, stłuczony, Wsadzony nawet do podziemnej brony, Gdzie bywszy przez czas, znowu zmartwychwstaje. MorszAUtwKuk 198. Słup, u ktorego Pan Jezus był przywiązany i biczowany. ZawiszaPam 92.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]

BICZUJĄCY
im. przym. czyn.

Formy: lp M. m biczujący; C. m biczującym; lm M. mos biczujący

Znaczenia:

»uderzający biczem; chłostający«: Aniołowie biczuiący. SpInZąbMłot 290 marg. [...] bo nie dla tego IEZVS niewinny/ má się obrácać by sobie vlżyć boleśći; ale żeby iuż odbite ćiało/ lubo też y to iako naćięższe mogą być bole/ ćierpiało/ dało świeższemu ćiału czás do ćierpieniá/ z korym się IEZVS biczuiącym chętnie nadstawiał. HinPlęsy 205.

◼ Przenośnie: ◼ Biczuiący znak [komety] dobro noc turbował. MikSil 235.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]