W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 16.04.2019
BIEDRZENIEC rzecz. m
Warianty fonetyczne: BIEDRZENIEC, BIEDRZYNIEC
Słowniki:
notują
Formy: lp M. biedrzeniec // biedrzyniec; D. biedrzeńcu // biedrzyńcu; biedrzeńca; B. uż. nżyw. biedrzeniec; N. biedrzeńcem
Znaczenia:
SyrZiel 62
bot. »roślina zielna o właściwościach leczniczych; Pimpinella«:
Biedrzeniec/ Rospikámień/ Rozdział 18. Tragoselium. Pimpinella. Saxifragia hircina. Bibernell. BIedrzeniec własny iest troiáki. Wielki/ Máły álbo sámicá. Trzeci namnieyszy kryspowaty/ álbo kędzierzáwy. SyrZiel 62. Wodká z Biedrzeńcu. SyrZiel 71. Syrop z Biedrzeńcá. Bywa też Syrop wyciągniony z biedrzeńcu korzeniá suchego/ tym sposobem/ iáko sie powiedziáło o czynieniu Syropu z Cynámonu. SyrZiel 73. Są ktorzy ten Koziorożnik twierdzą być Biedrzeńcem. Drudzy Rospikámieniem/ ktory Łácinnicy Saxifragiam Hircinam zowią. Drudzy omylnym Dyptanem. Ale ci wszyscy w swym mniemániu się mylą. SyrZiel 1346. Biedrzeniec/ Tragoselinum Sireni, quasi hircinum apium. [...] Pimpinella. [...] Saxifragiae hircina. [...] Duae eius species maior et minor. Kn 26. Pimpinella vera, Saxifragia quibusdam. Biebenell. Biedrzeniecz/ Rospikámień. GuldOn 14. Biedrzyncu uwiercic troche oskrobanego a pieprz[em] potrzasnawszy smiotaną ugniesc y na bolacy zamb przylozyc. GrodzMisc 98. bibenel biedrzyniec pimpinella KusWeg B4. Bibenel/ Biedrzeniec. ErnHand 120. Gdy chory uryny puścić niemoże, stłucz ziele Biedrzeniec, przysmasz z másłem, przyłoż ciepło ná łono. CompMed 345. Biedrzeniec ziele, g. biedrzeńca. (pimpinella saxifraga) Bibinell, Stein-Peterlein. le boucage. T III 42.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: bot. biedrzeniec mniejszy »Pimpinella saxifraga«: Biedrzeniec mnieyszy pospolity/ Rozdział 19. Pimpinella secunda. Pimpinel: minor. Pimpinel: foena. Tragoselinum secundum, vel minus. Pampinnulla vera. Klein Bibenell. Klein Bockspeterlein. Oder. Kleiner/steinpeterlein. Oder. [...] BIedrzeniec nász pospolity/ ktory mnieyszym/ álbo sámicą/ względem pierwszego zowiemy... SyrZiel 75-76. Pimpinella Germanica Biedrzeniec mnieyszy. [rejestr ziół] CompMed 26. ▲ bot. biedrzeniec czarny »Pimpinella nigra«: Biedrzeniec Czarny/ Rozdział 20. Bibenalla nigra. et Pimpinella hirsuta. Schwartz Bibenell. BIedrzeniec czarny/ korzeniá iest mocnego/ ná pálec wzmiąsz/ zwierzchu czarnego/ we wnątrz białego ... SyrZiel 78. ▲ bot. biedrzeniec biały (sz. zm.): Proch známienity przeciwko morowemu powietrzu. Wziąć [...] Kwiátu Muszkatowego/ Biedrzeńcu białego/ Korzenia Kokoryczki/ Kurzego ziela ... SyrZiel 52. Drudzy ten miod tym sposobem czynią. Biorą korzenia suszonego Kopru Wloskiego łotow dwánaście/ nasienia tegoż łotow ośm/ korzenia białego Biedrzeńcu/ Pieprzu czarnego y białego po dwa łoty... SyrZiel 395. Weźmi: Essencyi Biedrzęcu białego. Essencyi Bursztynowey, każdey ćwierć Łota. BeimJelMed 282. ▲ biedrzeniec zielony tłuczony (sz. zm.): Rupie i glisty w jelitach. [...] Weżmij pół funta oleju lnianego, biedrzeńcu tłuczonego zielonego i trteczy, pospolu usmaż w panwi, a ostudziwszy kładż koniowi w nozdrze. DorHipTur 210. Wziąc puł funtá lniánego oleiu, biedrzęńcu zielonego tłuczonego, y trztęczy ziela, w pánwi pospołu ostudziwszy y vsmáżone, kłaść często koniowi w nozdrzá. HaurEk 57-58.
Związki frazeologiczne: :
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: DA