W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 28.01.2025
Najwcześniejsze poświadczenie: 1613
Etymologia: <
niem. Bindeaxt>
Znaczenia:1. »siekiera ciesielska z wąską i długą szyją służącą do drążenia w drzewie«: Bindas. Securis architecti, angustiore et productiore collo. Kn 31.
Pił ręcznych [...] 4 [...] Bindasow [...] 6. ArchRadziw 1638 5, 54.
Osobliwie Ciesielskiego naczynia iako [...] topory bindasy Siekiery rozmaite Piły ręczne [...] ktore naczynia maią bydz zamkowe y zawsze w zamku maią zostawac. NarArch 153.
Krzywonosowie łotrowie przybiegli I poczęli dziurawić bindasami mury. ZimBSiel 159.
Postrzegszy Caezar w ludziach tey bojazni Sam; dąb wyniosły pocznie siec bindasem A potym krzyknie; Nie boycie się kazni Owszem rąbaycie; y wierzcie tym czasem Zem ja sam winien Bogow nieprzyiazni. LucChrośPhar 83.
Bindas die Bindeaxt. WojnaLust 101.
Ciesle w Dobrach potrzebni, cokolwiek architektury rozumieiący, trzyzwi, rozeznani; ktorzyby maiąc sieklery, bindasy, topory, piły, piłki, swidry, dłutá, klamry, węgielnicę, sznur, srodwagę, wszystko z należytą zakładali, y wystawiali proporcyą, według reguł tu opisanych w architekturze. ChmielAteny III 372.
Do drzewianey Fabryki te są requisita. Piły wielkie y małe, topor, siekiera, bindas; swidry rożne, iako to łopatnie nawrotnie, sworzniowe, grabelne, łatne, hybIe rożne iakoto, szarfhybel, drugi sliszffhybel gładzący, trzeci fibanek, czwarty szpunthybel etc. ChmielAteny III 399.
Bindas, g. [bindas]a. eine Binde-Axt. besaigue, piochon, sorte de hache servant aux charpentiers. T III 49.
Bindas, siekiera wąska do wydrążania dziur.
DudzZbiór 34.
Nigdy náń piorun nie trzáskał w Sáletrże, Záden Báłwanow Topor nie uráżał, Aż gdy Chrzest Swięty z czásem ten błąd zetrże, Dopiero drzewom bindás nie pobłáżał, Y co w przod Bukow Bozki były, z tyże, Máchiny wstáły Chrześćiáńskie KRZYZE. JabłSWUprow Gv.
Nie dbayćie ná te licznych Ord obłoki, Cnotą nie liczną wszystkie Woyny stáią, Przed iednym Orłem ućiekáiąc w skoki, Stádá nikczemnych gołębi się boią, Bindás choć w ostrzu swoim nie szeroki, Wytnie lás cáły iedną mocą swoią, Nád mnogość srogich głázow, y kámieni, Dyament mały kosztowniey się ceni. JabłSWUprow Iv.
2.bot. »roślina z gromady paprotników, z rzędu paproci; Lonchitis Lanceolata«: ZIele Grot/ ábo Włocznia/ ktore Kiwiorem/ y Bindásámi drudzy zowią/ podobne iest listem [..] Lukowi. SyrZiel 817.
Włocznia ziéle/ kiwiór/ bindas. Lonchitis. Lanceolata [...] śledzionká. Kn 1273.
# Użycia metajęzykowe:
#
Nomina báłwan bęben bindas bochen borys bot [...] habent genitivum in a. WojnaInst 28-29
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]