Słownik XVII wieku

Słowniki:
notują

Formy: lp M. biskupstwo; D. biskupstwa; B. biskupstwo; N. biskupstwem; Ms. biskupstwie; ~ lm M. biskupstwa; D. biskupstw; B. biskupstwa; N. biskupstwy; Ms. biskupstwach

Znaczenia:

1. »godność kapłańska; urząd biskupa«: Luter bezecny chłopy podwiodł/ áby siedli ná kárki pánom swoim/ ktorych nie zwał iedno ceklarzámi y kátámi; Turczyná przenosił nád pány Chrześciáńskie/ Biskupstwá kazał znosić/ y wszelakie iurisdykcye pogárdzić. BirkEgz 10. Biskupstwo/ Biskupia władza/ vrząd/ godność. Pontificatus [...]. Antistitium [...]. Pontificium [...]. Kn 32. Biskupstwo/ Biskupia władża/ urząd godność. Pontificatus, Pontificium Wiskupiste/ wałodzia Wiskupo. SzyrDict 17. Dopierosz tu iak prawi tak prawi duchniczek Iako biskupi czasem Biskupstwa kupuią Symonią przybrawszy w płaszczyk donatywy. OpalKSat 92. Nie iest to Ordo, iáko Kapłaństwo y Biskupstwo, ale tylko wysoki honor y funkcya w Kościele s. ChmielAteny II 136. Odtąd jak Królowie odebrali wolne Kapitułom Elekcye, tak zawsze nominują na Biskupstwa według woli swojej subjekta. ŁubHist 189.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ być wziętym na biskupstwo: Pawła z Dominikańskiego Zakonu Długosz pisze iuż bydź wziętym na Biskupstwo 1209. NiesKor II 335.

2. »okręg kościelny znajdujący się pod zarządem biskupa; diecezja«: Jako wiele po wszystkim świecie Biskupstw/ Arcybiskupstw/ nie wyliczy ich za godzinę. BirkNiedz I, 147. Biskupstwo/ powiát duchowny/ Diécézya. Dioecesis. Kn 32. Bremenskie Biskupstwo Szwedowie trzymaią y trzymac bendą. OpalKListy 315. Przed Nisom barzo budowne a srodze długie Wsi są do tegoz Biskupstwa nalezące. VorLetSkarb 142. Bo się teráz Kościoł święty nie zna do tákich Prorokow, á znaydziesz ich czásem w iednym Biskupstwie więcey oraz, niżeli niekiedy w Palestynie. WisCzar 105. [...] iednym cugiem iachalismy do P[sz]czewa za cztyry mile Do Biskupstwa Poznanskiego na lezące. SobTDzien 4v. Annaty nazywają się od rocznych Biskupstw Intrat i Beneficjów. ŁubHist 190.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ administrator biskupstwa: [...] pokazywałem tez List od JmX Gosiewskiego administratora Biskupstwa Wilenskiego [...]. SapADiar 77.

3. »siedziba biskupa; pałac biskupi«: Biskupstwá przednie Niemieckie zwłaszczá Elektorátskie pobántowáne/ y z máiętności odárte/ cokolwiek srebrá/ złotá w Zakrystyách było/ wszytko zábrano y zá morze posłano. BirkNagr 44. Zá Archimándryctwá práwi wielkiego onego Mężá Zácháriaszá z Kopysná Kopystenskiego/ umyslnie ziáchałem do máiętności i Biskupstwá mego Czárnogrodki. KalCuda 311. Nie wspomnię tu koszul [...] ná popráwę/ Biskupstwá/ ná okupowánie stácyi żołnierskich/ na budowanie dworow y folwarkow. StarKaz 630.