Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: BLOKHAUS, *BŁOKAUS, *BLOKAUZ, BLOKAUS, *BLOKHAWZ, BLOKUZ, *BLIOKHAUS

Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVI-XVII), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują

Formy: lp M. blokhaus // blokaus // blokuz; D. blokauzu; B. uż. nżyw. bliokhaus // błokaus; ~ lm M. uż. nosob. blokauzy // blakhawzy; B. uż. nosob. blokauzy // blokhawzy

Etymologia: <niem. Blockhaus>

Znaczenia:

wojsk. »twierdza albo zbudowany z bloków, tj. okrąglaków fort wojenny, także dodatkowo wzmocniony kamieniami, workami z piaskiem itp., strażnica«: Blokhauzy po obu stronach [Dźwiny] budować chcę. RadziwKSprawy 41. Wzialgo [Uldericusa] bel Krol Stephan pod Gdąnsk za Starsze[go] Muliarza Bliokhaus murowac. TrepNekLib 87. Jeden Blokaus Ryski (wprawdzie potęzna forteca) niechciał zadnom miarom się podac. VorLetSkarb 108. Podał w Liflanciech Wolmarus Farensbach, Błokaus Ryski, Diament, Parnawe, Kokenhaus ets. VorLetSkarb 108. Mosty rozwalaią [Wiedeńczycy] Sami sie belloardy Zaraz obmacniaią Iblokhawzy, reduty kopaią wysokie Lemieszem wyparuią okopy głębokie. DrobOpow 11. Płoty żelazne blokauzy y wały Iak paięczyna tak Zaszczyt nietrwały. MikSil 90. Blokada Blokuz ostęp, opasanie miasta. Einschliessung/ Berennung einer Stadt; Blocade. blocus; un siége qui consiste à garder les avenuës d'une ville. § wcześnie się na blokadzie osadził; blokuz to raczey był a nie obleżenie [!]. *blokuz, twierdza. Burg/ Festung. fort; place forte. T III 59.

◼ Przenośnie: ◼ Roku 1594. Na oceanie indyjskim naleziono raka, na którym był blokhaus upleciony z trzciny morskiej, nadychtowany piaskiem przyprawnym tak mocno, że mu żadna strzelba nie szkodziła. SzemTorBad 301.