W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 24.02.2016
BLUŹNIĆ czas. ndk
Słowniki:
notują
Formy: bezok. bluźnić; ~ cz. ter. lp 1. os. bluźnię; 2. os. bluźnisz; 3. os. bluźni; lm 1. os. bluźniemy; 3. os. bluźnią; ~ cz. prze. lp m 3. os. bluźnił // bluźnieł; lm mos 3. os. bluźnili; nmos 3. os. bluźniły; ~ cz. przy. złoż. lp m 3. os. bluźnić będzie; ~ tr. rozk. lp 2. os. bluźni; ~ tr. przyp. lp m 2. os. bluźniełbyś; 3. os. bluźniłby; ~ im. wsp. bluźniąc
Znaczenia:
1. »obrażać, znieważać Boga i religię, głosić herezję«:
Rekcja: kogo, (na) co|| przeciwko komu, czemu; czym
Drugi sam każe puściwszy się pługa, [...] Albo czytając plotki, gorszej kuźni W uszach niewinnych, gorzej niż Żyd bluźni. GrochWiersze 248. A Ci ktorzy mimo chodzili/ bluźnili go/ chwiejąc głowámi swojimi... BG Mt 27, 39. ...był Kalwińskiey sekty ádheraentem, ten wedle zwyczáiu Haeresiey tey/ plugawie bluźnił przeciwko Obrázom... KalCuda 215. ... odstempcy ná ten Dom Boży/ ktory iest Swięta Cerkiew/ po odstempstwie y oderwániu się swoim nabárziey bluźnią z szczyrey złości swey... KalCuda 289. Tu też wspomina Poetá, że corki Propetowe, w mieście Amánthuncie porodzone, bluźniły Bostwo Wenery, prząc ią bydź Boginią. OvOtwWPrzem 401. Bluźnisz Rabinie, y wielką niedoskonáłość Bogu przypisuiesz, álbowiem stworzenie według nátury swoiey rodzi sobie podobnego. KorRoz 22. Lubo siłá bezbożni Heretycy bluźnią y plotek wnoszą między wierne Páńskie/ iáko po wszytkie wieki/ ták y teraz. StarKaz II, 312. ... przeto ty [Euzebiuszu] powiada [diabeł] bluźni Bogá zá to że cię zwiodł z tey drogi prawdziwey. StarKaz II, 361. ... [kawaler] począł publicé obrázy gánić/ y bluźnić przeciwko Chrystusowi Pánu [...] przeto go Pan Bog tegoż dniá záraz zkarał... StarKaz II, 392. ... gdy recerz z woyska pruskie[go] bluznieł Chrystusa wołaiąc a Na polaki nacierał do nie[go] wyskoczeł Syrkomla, y z nim się starszy zwyciezeł bluznierce. HerbOr 340. [Polak] śmiał bluznic słowámi takięmi: O iuz tez teraz zebráne do kupÿ Skarbÿ w Klasztorze poÿdą ną ná łupÿ. OblJasGór 29. Leć się nasi zatrzymali, a ordynansu czekali. Więc, gdy tego długo było, już słuchać niemiło: Gdy nietylko samych lżyli [Turcy], leć i wiarę ich bluźnili, Dalej się Turczyn obróci, buzdyganem na nich rzuci. StanTrans 186. ... padła według swego zwyczaiu na modlitwę pobożna Pani, w tym iedna z sług iey, bluźniac, poczeła się z niey uragać. NiesKor II 283.
2. »kląć, przeklinać«:
Rekcja: kogo, co|| zd.
... śmieią bluźnić/ że żołądek psuie y insze wnętrzności [lek]... CiachPrzyp D3v. [Osman] Dzien swego narodzenia klął, bluźnieł, y łaiał... PotWoj 101. Choć mała abo żadna do gniewu przyczyna, Gdzie dzecko płacze - bluźni, łaje dziad, przeklina. PotMorKuk III 22.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
BLUŹNIONY
im. przym. bier.
Formy: lp M. ż bluźniona; n bluźnione
Znaczenia:
»obrażany, znieważany«: KTorzykolwiek słudzy są pod járzmem/ niech rozumieją Pány swe godne być wszelákiey czci: áby Imię Boże y náuká nie była bluźniona. BG 1Tm 6, 1. Spokoynieyby się każdy w-domu osiedział/ nie byłoby tak często bluźnione imię Panskie/ ustałyby sprosne grzechy. PisMów II 60.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]

BLUŹNIĄCY
im. przym. czyn.
Formy: lp M. m bluźniący; B. m bluźniącego
Znaczenia:
»znieważający, przeklinający«: Owszem y owi, coby kogo bluźniącego (klnącego) słyszeli, á tego zwierzchności nie oznáymiali, karánia uyść nie máją. GdacPan 105-106. Podłey kondycyi człek bluźniący, był więzieniem karány. ChmielAteny II 432.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: DA