W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 29.08.2011
Warianty fonetyczne:
BOŻYSZCZE, BOŻYSCZE
Znaczenia:1. »bóg pogański, bożek, bałwan«: Sálomon mądry/ y bogáty Krol/ nábudował báłwochwálnic wiele dla żon swoich/ y nałożnic/ y czynił pokłon z nimi wespoł/ przed bożyszczámi onemi. BirkNiedz 156.
Grecy názwali zazdrość Momusem, ktorego zá Bożyszcze Bałwochwalcy mieli, z tey uszczypliwey mowy, pokonánia y reprehensyi. DuńKal Mv.
Przez signa divinorum rozumieią się Bożyszcza, to iest bałwany Pogańskie, ktore oznacżáły zmyślonych Bożkow. DuńKal O.
Z borzyszcza Dagonowego ustępowáć musiał [bies], gdy Arkę Pańską przy nim postawiono [...]. BystrzInfElem T1.
BOIS [...] BOR, Las Las Gay poświęcony iakiemu Bożyszczu dawnych gęstwina gaiowizna. DanKolaDyk I, 205.
VENUS [...] WENUS Bałwan fałszywe Bożyszcze miłości. DanKolaDyk II, 573.
Na tey gorze było Apollina Bożka przedtym Bożyszcze, ktore S. Benedykt obaliwszy, Kościoł S. Janowi Chrzcicielowi erygował. ChmielAteny II 205.
W zwyczay to weszło u dawnych Poganow, Czy się kto rodził, czy młodo umierał, Pytano záraz kámiennych báłwanow, Zły duch ich wiarę podłą mocno wspierał, Mowiąc przez owo bezduszne bożyszcze, To co wam powiem, samą rzeczą ziszczę. DrużZbiór 442.
Rzecz pewna iest/ iż Báal nastársze beło Bożyscze Syriyskie/ ktoremu Nimus w Babylonie báłwan beł wystáwił. DembWyw 64.
◼
Przenośnie:
◼
... za przykładem króla i naród począł mu [ks. kanclerzowi Czartoryskiemu] ubliżać tej podległości, którą mu jako bożyszczu wyroków publicznych w czasie władania królem okazywał. KitPam 159.
2. »świątynia pogańska«: Bożyszcze. ein Gőtzen-Tempel. temple païen. T III 72.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz bożątko, bożec, bożeczek, bożek, bożko, bożysko.