Słownik XVII wieku

Znaczenia:

»mieszkający w borze, położony w borze, używany w borze«: Po borach [...] jedzenia strzedz trzeba, bowiem same zioła borowe pochodząc z ziemie wielce suchej [...] żadnej dobrej karmi wątluchnemu młodemu żołądkowi dać nie mogą. DorHipTur 55. Á ten [chleb z mieszanej mąki] Borysem zowią/ bo go Borowi ludzie vżywáią/ á po części go też z boru zbieráią y vżywáią/ zwłasczá czásu nieurodzáiu/ y głodu/ iáko z wrzosu z żolędzi/ z Bukwie. SyrZiel 936. Sosna borowa/ léśna/ chóyká. Pinaster, à medio ramosus: Pinus syluestris. Plin. Vrsin. [...]. Kn 1038. Borowy/ adiect. [...] Qui est ex pinea sylua, vel ad eam pertinens, Item per Genitiuum; vt pineti fungus, Borowy grzyb. Kn . Trąby Skarbowe Mysliwskie Dojezdzackich Białych Borowych [...] 2. ArchRadziw 1638 380, 3. Nowa Wieś. Wieś ta na gruncie piaszczystym i borowym, ma mieć włok 30. OpisKról 130.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Zá lédá co dać/ vczynić. Zá borową szyszkę. KnAd 1298.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ altanka borowa: W Dyampolu altanka borowa ze wszytkiemi zelazami do niey nalezącemi. ArchRadziw 1638 380, 8. ▲ szyszka borowa (sz. zm.): Płácż że nieboże/ Ciernie nie roże Będziesz miáł w swiecie/ Ty y twe dziecie Będzie płakáło/ Wám nie nadáło/ Ze z rázu w Raiu Iák ptáka z gáiu Ták wás pędzono/ Vrwáno grono/ Szyszka borowa Iuż nie ták zdrowa/ Pokutuy záto/ Miłośne láto Pán ci daruie/ Grzesznych przymuie. BaranLut 389. NA ZŁE PIWO Ba, już bym ci pił na taką przynukę, Zjadszy wędzonej baraniny sztukę, Ale z borowych twoje piwo szyszek Gwałtem przez gardło nie chce leźć do kiszek. PotFrasz4Kuk I 213. Temu się dziwuj, że w tak płonej dziczy, Tak żwawie sąsiad z sąsiadem graniczy, Gdzie owies tylko a borowe szyszki Ledwie pożywić swoje mogą liszki; Czego nie słychać, kędy pleńsze żniwo, Bujniejsza rola, w Egipcie jak żywo. PotFrasz2Kuk II 477. Item kurzenia, álbo kádzenia ustáwiczne, lubo bo śiárką, lubo smołą, lubo oboie wraz zmieszawszy, lubo skorkámi Brzożowemi, Bursztynem, szyszkámi borowemi. PromMed 190.

BOROWY
w funkcji rzeczownika

Formy:

Znaczenia:

»dozorca pilnujący niewielkiej przestrzeni lasu, gajowy, leśniczy«: Borowy, ktory tam mieszka, puszczy pilnuje, włoki pustej zażywa, nic z niej nie płacąc. OpisKról 168. Ná Gránicách [włości] ieśli wcále są znáki (według práwá y opisu) vpátrowáć, drzewá wycięte, pásiek osadzonych, y pustych dozor iáki był bez ten czás, z leśniczym álbo borowym. HaurEk 105. Gabrych Kot [...] w dziale między bracią rodzoną impp. Tomickimi borowym jest mianowany. InwKal I I, 91. Borowego do pilnowania i przestrzegania borów i lasów nie masz, którego jmp. dziedzic miał prowidować. InwKal I 567.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]