Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVII-XVIII), SWil, SW notują
SStp, SJP nie notują

Formy: lp M. borys; D. borysa; B. uż. nżyw. borys; N. borysem

Znaczenia:

1. »rodzaj czarnego, gruboziarnistego chleba razowego, wypiekanego na Litwie«: Á ten [chleb z mieszanej mąki] Borysem zowią/ bo go Borowi ludzie vżywáią/ á po części go też z boru zbieráią y vżywáią/ zwłasczá czásu nieurodzáiu/ y głodu/ iáko z wrzosu/ z żolędzi/ z Bukwie. SyrZiel 936. Chleb gruby iáko borys Litéwski/ chleb poślédni/ Panis acerosus [...] Panis sordidus [...] Panis cibarius [...]. Kn 65.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ aboś łyka jadł, abo borys litewski »masz obstrukcję, zaparcie«: Poplugáwić.Permerdare et permingere, Albinus apud Sipont. Sordida sunt, vt et Merdo apud eundem [...] quasi funem loreum crassum, quo aqua extrahitur, excernere dicuntur ij, qui diutiùs aluum exonerantes desident. Alludit Polonica phrasis: Aboś łyká iadł/ ábo borys Litéwski. Kn 1327.

2. »chłop, mężczyzna, mąż; także zbiorowo«: Sieła chorych, sieła się wykrada [z obozu], Leda sobie przyczynkę do Kamienca zada Tylesz Borysa widac, y by ich nie trzymał Dniestr: by ich y za Dniestrem Tatarzyn nie imał Ledwiebysmy przy trzeciey częsci iusz zostali. PotWoj 114. Moy borys niechciał sprawić mi bekieszę, Tákiey iák teraz modny wiek zażywa. DrużZbiór 533.

# Użycia metajęzykowe: # Nomina [...] borys bot brzuch buzdygan ceber [...] habent genitivum in a. WojnaInst 28-29