W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 19.10.2007
BRUS rzecz. m
Słowniki:
SStp, L (XVII-XVIII), SWil, SW, SJP notują
SXVI, Kn, T nie notują
Formy: lp M. brus; D. brusa // brusu; B. uż. nżyw. brus; N. brusem; ~ lm B. uż. nosob. brusy; N. brusami
Znaczenia:
1. »kamień szlifierski z drobnoziarnistego piaskowca używany do ostrzenia narzędzi metalowych, piaskowiec, osełka«: Do tei rolei wypust od Iakuba Odoia, owsa korczy 4 [...] graca, zarna, stepa, brus na drewnie. KsJasUl I, 439-440. Acz i kowal potrzebny, kto ma Okszę w herbie, Ma brusy, ma musaty, wie co radzić w szczerbie. PotFraszBrück I 313. Prosił na miecznikostwo krola o podpisy, Nie będę go mianował, szlachcic jeden łysy. A krol: że miecz zwyczajnie potrzebuje osły, Stanie mu, rzecze, za brus, łeb ten nie porosły. PotFraszBrück II 315. Centuryey kwiát [...] warząc w wodzie z pod brusa kowálskiego [...] y przykładáiąc ná rány proste y dawne goi ie prędko. CompMed 596. Weźmi wody z pod Brusu, u Kowala, przyday do niey Koperwásu. VadeMed 212.
2. »grube drewno budulcowe, lekko opiłowane; belka z takiego drewna«: Pale proste biią ieden podle drugiego [...] potem zwierzchu, aby się nie roschodziły brusami wiążą. NarArch 92. Bic Te pale ieden podle drugie[go] gęsto y rowno [...] potym ie z obubokow związac brusem, tak hrubym iako y Pale po obu bokach. NarArch 92.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: DL