W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 30.01.2025
Warianty fonetyczne:
BRYLASTY, BRYŁASTY
Znaczenia:1. »pełen grud, grudzisty«: Brylásty/ Glebosus, glebosior terra [...] Glebulentus [...] crassis globis [...] hadrobolon [...]. Kn 48.
Brylásti. Glebosus. Wełeningas. SzyrDict 23.
Klosicht/ bryłásty. ErnHand 562.
Brylásty, plein de mottes. KulUszDyk 10.
Bryłasty. klumpicht; voll Klumpen. plein de motes; de grumeaux; qui est en motes. T III 81.
Brylásty/ Glebosus [...] voll Erdschollen. DasHünDict Pp iij.
2. »mający cechy bryły, podobny do bryły«: My wrzucamy bogáctwá, káżdy swoie złoto W Brylástych Kruszczách, cośmy ták dáleko po to Ieżdzieli, y z chciwością szukáli: iuż teraz Plutonie gdy topiemy iák własne odbierasz. JaklWiad 111.
Takowym ruchem przytarły się kostek owych [materii] rogi: a z tych trocin, troista zrobiła się materya, iedna subtelna (Subtilis) albo p[i]erwszego Elementu; druga brylasta, albo raczey gałkowata, (globosa) czyli drugiego Elementu; trzecia gruba, (striata) laskowata, do[ł]kowata, albo fałdowata, y łatwa do łączenia się między sobą, y zkliiania nazwana także trzeciego Elementu. ChróśSFizyka 23-24.
Obłoki z téy odległości, z któréy na nié poglądámy, wydaią nám się iakby były brylasté, w saméy zaś rzeczy mgły wzniesioné na powietrzé są obłokami: co się przez wielé doświadczeń pokazuie: stąd téż wieloraki ksztáłt obłoków pochodzi. HubeKocWstęp 164.
Ciała brylasté przeźrzoczysté podobnież światło łamią, iak i ciekłé. HubeKocWstęp 246.
3.mat. »sześcienny«: Náprzykład ieżeli część łodźi zátopiona w wodźie, iest sto piędźi brylástych, á piądź wody brylástá waży funtow 10; gdy 100. przemultyplikuiesz przez 10, będźiesz miał ćięszkość łodźi z tym co w niey iest, funtow 1000. SolArch 135.
Niech piądź iedná brylásta mármuru ćięży ná powietrzu funtow 40: á wody piądź iedná brylásta, ćięży funtow 20; będźie mármur ćiężał w wodźie tylko 20. funtow. SolArch 135.
Zaczym znajdź wielkość części B E palców, na przykład brylastych 24, multyplikując B C długia na palców 2 na przykład przez C D palców 3 i produkt 6 multyplikując znowu przez D E, 4. SolArchB 378.
Toż uczyń: palce 24 brylaste dają wody funt 1; palców 4096 (to stopa jedna brylasta) wiele funtów dadzą? Znajdziesz funtów 170 ciężar wody zabierającej stopę jednę brylastą. SolArchB 378.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]