Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: CALE, WCALE

Słowniki:
SStp (cale), SXVI (cale), Kn (cale), T (cale, wcale), L (cale; XVIII), SWil (cale), SW (cale), SJP (cale) notują

Formy: cale

Znaczenia:

1. »zupełnie, całkiem, w całości, ze wszystkimi«: Restaurowali serce ktore przedtym iuz im było cale upadło. PasPam 106v. Niewięm iako by się ten miał nazwać Synęm Oyczyzny kto by dla swoiey prywaty Publicznych iey miał cale zapomnąc Interessow. PasPam 116v. Sobie na ten czas WMMPana zwykłey zalecąm łasce iako cale zyczliwy WMMPana Brat y powolny Sługa. PasPam 173. Wyrostek zapalił kopę konopi [...] kiedy to huknie dopieroz cale rozumieli że to Tatarowie. PasPam 238. Cale, wcale [...]. T III 37.

2. z czasownikiem zaprzeczonym »wcale, ani trochę«: Poprostu cale się mnie niechwytało Serce y związku y tych wszystkich obietnic. PasPam 121. Iuz daley niebyło tropu po Sniegu za ową płonią cale. PasPam 186. Cale znimi nigdzie szczęscia niemieli. PasPam 267v. Przeszedł wezer przez wszystko Panstwo cale nie dobywaiąc szable bo niemiał na kogo. PasPam 267v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● BOUE [...] MOWIĄ przysłowiem: Dom iák cale iest z błota y z gliny zá dom ladaiako stiwany [!]. DanKolaDyk I, 216.