Słownik XVII wieku

Słowniki:
Kn, T notują
SStp (?), SXVI, L (?), SWil (?), SW (?), SJP (?) nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1643

Formy: lp M. m celowy; ż celowa; D. ż celowej; B. ż celową; N. ż celową

Znaczenia:

»służący do pomiaru, mierniczy; odnoszący się do przyrządu mierniczego lub jego części«: Miérniczy státék/ celowy naczynie ktorym prostuią/ w prost miérzą.mensura qua flexae viae ad lineam diriguntur [...] Groma [...]. Kn 404. Wtore Dziáło, ktore niby ná drabinie leży, z żelaza ulane [...] mogę ie ia Escala amira, to iest Celową Drabiną názwáć. UffDekArch 6-7. Miernicki, Mierniczy [...] § mierniczy statek. Messk. Linial mit Dioptern. Géom. régle avec des dioptres. mierniczy statek albo celowy iest naczynie ktorym w prost mierzą. T III 822.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ linija celowa (sz. zm.): Wziąć przez liniią celową na Tablicy Mierniczey położenie linii [...] ábyś nie przyczyniał stácyy, áni się z rzeką krecił. SolGeom II 97. Liniia Celowa drewniána może ná długi czás służyć bez powáryowánia skale oboiey. SolGeom II Przestr.. Potym przemierz ták wysokość celu tarcze, iáko y wysokość celoweylinii od wody, miárą iáką. SolArch 140. A ná wyszszym terminie osádziwszy ná lasce kwadrat Geometryczny, álbo Tablice mierniczą, álbo Astrolabium álbo Pantometrum, álbo iáki inszy Instrument do mierzenia zwyczayny z linią celową. SolArch 140. Wbiy drugiego páchołká [...] y vstáwiwszy ná nim táblice do perpendykułu, A liniią celową stoiącą horizontálnie, poty páchołká trzymáiącego táblicę pobiiay głębiey, poki nie nátráfisz okiem do celu tarcze náprzeciwko stoiącey w wodzie. SolArch 140. Choryzontalne rychtowánie działá reguluie się linią wzroku [...] przez dyoptry álbo linią celową samego działá, gdy termin iest bliski. BystrzInfAstrol O4v. ▲ linijka celowa: KWádráns, Kwádrat, álbo Plánimetrum W, z liniyką celową CB [...] ták postaw. SolGeom I . 36. Bok ieden [...] Instrumentu W postaw [..] patrząc [...] A nie rucháiąc Instrumentu przez tęż liniykę celową. SolGeom I 37.