Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: CYNOWY, CENOWY, *CZYNOWY, CZENOWY

Słowniki:
SStp (cenowy), SXVI (cenowy), Kn (cynowy), T (cynowy), SWil, SJP (cynowy) notują
L (?), SW (?) nie notują

Formy: lp M. m czenowy // cenowy // cynowy; ż czynowa // cynowa; D. ż cenowy; n cynowego; B. m nżyw cynowy; ż cynową; n cynowe; N. m cynowym; ż cenową // cynową; n cynowym; Ms. ż cynowej; n cynowym; lm M. nmos cynowe; D. cynowych // cenowych; B. nmos cynowe // cenowe; Ms. cynowych // czynowych

Znaczenia:

»zrobiony z cyny«: Potym to naczynie hełmem Cynowym nákryć/ ktoregoby w wierzchu Rurká byłá Miedziána. SyrZiel 181. To wespoł w cynowey konwi, w kotle ukropu wrzącego wárzyć. SyrZiel 339. Swierzb z oczu odpądza z oliwą umieszawszy, á w cynowym naczyniu przez sto y pietnaście dni ná gorącym słońcu smażony. SyrZiel 379. Cynowy/ Stanneus [...] Stagneus [...]. Kn 93. Urynalik Cynowy. ArchRadziw 1638 221, 3. Na pulmiskach czynowich vwarzy wegorze czięleczyne y insze potrawi zaras na striole moze warzicz y iescz te potrawi. AktaBab 11. Co po Kataphalkach Co po trunnach cynowych ba srebrnych. OpalKSat 16. Cenowy Stanneus. SłowPolŁac 7. Stanneus Czenowy. SłowPolŁac 131. Kto ma cynowe talerze i półmiski, może na drewnianych talerzach i glinianych misach jadać. MarkZap 25. Między inszemi rzeczami Cynowa Ładownica została. PasPam 238v. Zostawują też pp. Lipscy zegar na podwórzu cenowy roboty. InwKal I I, 99. W tym to dworze pominionym garniec gorzałczany wlepiony [...] panewka miedziana do ryb warzenia jedna, półmisek cenowy jeden i talerz cenowy także jeden. InwKal I 168. Skrzynia nie zapieczętowana, w który półmisków nowych puzdro, starych 9, przystaweczek 7, mis 4, talerzy cenowych 17, kufel jeden. InwKal I 178. 6: Talirzow cynowych. KunReg 21. 2 Kubki cynowych, jeden Kwartowy, Drugi Kwatyrkowy. KunReg 84v. Flászá Cynowa. ErnHand 292. Wykop doł ná połtrzeciá łokciá y w nim o záchodzie słoncá miednicę miedziáną álbo połmisek cynowy, wewnątrz oliwą násmárowány, wywroć ná gębę. SolArch 137. Magistrat przyniosł dwanascie Konew wysokich Cynowych Wina. SobTDzien 6v. Item weźmi Rodzenkow wielkich y Fig, ieżeli mieć możesz, włoż ná Misę cynową, lub z gliny. PromMed 94. Item weźmi ślimakow ile chcesz, włoż do naczynia ołowiánego, lubo cynowego, posyp solą. PromMed 132. Gorący [ocet] wyley ná cynowe náczynie, niech postoi trochę, nábędzie koloru bárdzo pięknego od Cyny. CompMed 675. Często widziemy w iednych kościołach zbyteczne apparaty, á w drugich cenowe kielichy. LeszczStGłos 20-21. W Elblągu ná Cmentarzu, kopiąc fundamenta koło tych urn, ználezione dzbanki cynowe. ChmielAteny II 333. Czy ná to ześ dał Boże ludziom drogie kruszce, A żebyś sam w cynowey był zamknięty puszce? DrużZbiór 82. Cynowy, zinnern, von Zinn. d'étain. § náczynia cynowe. T III 170-171.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ cynowa blacha (sz. zm.): W tymże podwórzu gołębieniec z gołębiami. Kompas z blachą cenową, osieł drewniany. InwKal I 254. Pioron na Wiezą [...] Vderził y one od wierzchu samego zapaliwszy, do Sczedu spalił, ze Czynowa blacha iako desc gwałtowny zniey padała. KomonDziej 194v. Rátusz tu [w Padwie] iest wspaniały [...] cały cynową pobity blachą. ChmielAteny II 192.

◼ Przenośnie: ◼ Cośby do kształtu i proporcyey pozornieyszego było, gdyby cynowa Miednica, á sérce złote ku drugiemu przyiacielowi znáydowało się. PisMów II II, 240.