W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 31.01.2019
CENZUROWAĆ czas. ndk
Warianty fonetyczne: CENZUROWAĆ, *CENZOROWAĆ
Słowniki:
SXVI, Kn (cenzurować), T (cenzurować), SWil, SW, SJP (cenzurować) notują
SStp, L (?) nie notują
Formy: bezok. cenzurować; ~ cz. ter. lp 1. os. cenzuruję; 3. os. cenzoruje // cenzuruje; lm 3. os. cenzurują; ~ cz. prze. lp m 1. os. cenzurowałem; 3. os. cenzurował // cenzorował; ~ cz. przy. złoż. lm mos 3. os. cenzurować będą; ~ tr. rozk. lm 2. os. cenzorujcie; ~ im. wsp. cenzorując // cenzurując; ~ nieos. cz. prze. cenzurowano
Etymologia: <łac. censere>
Znaczenia:
»kontrolować, badać, dokonywać przeglądu; oceniać krytycznie, wytykać błędy, krytykować; podlegać krytyce, zastrzeżeniom«: Censuruią mię/ moie księgi/ Rozsądek czynią/ Subeo iudicium imperitae multitudinis, sapientissimorum & lectissimorum virorum [...] Pagina subit iudicium docti principis [...]. Kn 61. Censuruię/ rozsądek czynię/ omyłki znâczę/ Recenseo [...] Notam pono ad versum [...] Cerulâ miniatâ scripta alicuius noto [...] Virgula censoria noto [...]. Kn 61. Żałowałem záraz tákiey nieuwagi; ktożkolwiek authorem iey, że ważył się censurowáć zdánie Wm. M. M. Páná, ták wielkiego w Oyczyznie człowieká. LubJMan 54. Listy kROLA I.MSCi do Wiednia y do Francyiey ordynowane poszarpali y czytali quae Secretiora [jakieś sprawy poufne] Dobrego Pana Censuruiąc podchwytuiąc iako iakiego zdraycę. PasPam 144. Iako tam Status Caelestis, Terrenos Status [polityka niebieska ziemską politykę] Censoruie y sądzić będzie obaczysz. PasPam 228. Anibal gdy po Bitwie Rannych Censorował Nigdy godnością datkiem tych Niekontentował Ktorzy mu w tyle szwanki swe prezentowali. PasPam 270v. Jana Kochanowskiego, choć dobre i krzeczne, Fraszki ktoś cenzorując, twierdzi, że wszeteczne. PotFraszBrück I 486. Zwyczayna iest w Polszcze przypowieść, kiedy kto grzechy ludzkie, y defekta censuruie, y onym przymawia, to więc mowią: co mi zá Bocian Swiat czyścić. JabłSkrup 3. Zapis [...] ktory bene vole [...] spontanee dany Sądem Straszny obowiązuiąc sukcessorow moich aby Ią nie Censurowano ani krzywdzono gdyz wszytkie zapisy y ten poslednieyszy iest dany słusznie y Sprawiedliwie. SapADiar 120. Przez to niecensuruie się obserwa dni do brania lekarstw [..] siania, szczepienia, przesadzania etc. osobliwiey dni w tym Xiężyca upatruiąc. BystrzInfAstrol 24 nlb. Censurować będą potomne czasy, ieżeli Regnatrix tak dawno cnemu temu Krolestwu Domus ták tráktowana w nászey miałá być osobie. DanOstSwada IV, 69. Nie iestem tu Juvenalis Satyrista, abym czyie censurował obyczaie, ani Zoilus wszytko krytykuiący, ani Pasquinus, ani Cato Censorius. ChmielAteny II 680. Ian Barklaiusz Autor, Nácyi Europeyskich pięknym Rytmem Cnoty chwáli, censoruie vitia. ChmielAteny II 691. Záczym Heretycy y Pseudopolitycy nie cenzoruycie Kościoła Katolickiego, nic przeciwko iego nie umiecie náuce. ChmielAteny II 761. Censuruię co. Censiren, censuriren. censurer; critiquer; trouver à dire. T III 104.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
CENZOROWANY, CENZUROWANY
im. przym. bier.
Formy: odmiana złożona lp M. m cenzorowany // cenzurowany
Znaczenia:
»oceniany krytycznie, krytykowany«: Mazeppa [...] posłał był [...] 10 tysięcy Kozaków z za Dniepru, ale się wrocili gdy się Paley okupił. Jeżeli słusznie censorowany był w tym Hetman videbimus in Valle Josaphat. OtwFDzieje 32. W SARMACYI iáko Perła kosztowná wydaie się POLSKIE KROLESTWO, z Słowieńskich Národow náysławnieysze, o ktorym tu essencyalne tylko rzeczy enarro, żebym nie był, Polskę Oyczyznę swoie opuściwszy censurowány, że iestem forix Lynx, Domi talpa. ChmielAteny II 287-288. Król Zygmunt Roku 1572. 18. Lipca powracając z Litwy w Kniszynie umarł, cenzurowany ten Król od Historyków, że z niego Luterska i Kalwińska Sekta zaraziła Województwa Polskie. ŁubHist 64. Po Seymie Król za konsensem Stanów wyjechał do Inflant, widzieć się z Oycem swoim z Janem Królem Szwedzkim, ale cenzurowany od Rzeczyp: za długą konferencyą z Oycem. ŁubHist 71.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: KS