Słownik XVII wieku

Słowniki:
SStp (cerkiew, cerki, cyrkiew), SXVI, L, SWil, SW, SJP notują
Kn, T (?) nie notują

Formy: lp M. cerkiew; D. cerkwi // cerkwie; B. cerkiew

Znaczenia:

1. »świątynia«: Cerkiew była iedna [w Moskwie] y Wielka gdzie Archiepiskop miał swoie sedem. ŻółkPocz 53. Meczet: Bałwochwałnia: Cerkiew Turecka. JaśDict 108. Cerkiew: dom krolewski: Basilika. JaśDict 812. Tak do reparacji kościoła dominikańskiego w Janowie, także do wybudowania cerkwi bazyliańskiej w Kamieńcu Lit. nie skurczoną dopomógł ręką [ojciec autora]. MatDiar I, 151. Bazyliańska cerkiew w Kamieńcu od niego znaczną kwotą pieniędzy wysypaną na nią erygowana. MatDiar I, 493. [Krzyczała schizma] Vstepuycie nam z Cerkiew, z Włádyctw, z Metropoliey, z Archimendryctw. BirkRus A3.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ Święta Wschodnia Apostolska Cerkiew: [..] własnym torem prawdy Swiętey Wschodniey Apostolskiey Cerkwie y sam idziesz, y swoich tędyż prostuiesz? KalCuda C4.

2.relig. »wspólnota wiernych; kościół«: Archiepiskopowie Konstantinopola nowego Rzymu, Uniwersalni Patriarchowie Swiętey wschodniey Cerkwie. KalCuda 55. A zátym nic niesłusznego sie niedzieie/ kiedy Pámiątka Wcielenia iego [Chrystusa] z Pámiątką Smierci/ álbo Zmartwychwstánia złączasię. Bo nie sámę rzecz rzeczewistą/ iáko byłá Cerkiew/ odpráwuie/ iáko ty bezrozsądnie báłákasz mowiąc: A to są rzeczy przeciwne rodzić się/ y záraz vmieráć y w Grob byc położonym/ y Zmartwychwstáć/ ále Pámiątkę tylko czyni. MohLit 328. Bo jako z boku Swego otroku Ewa jest wzięta, Tak też z wtórego Adama tego Cerkiew prześwięta. KochChrysTur 102.