Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, Knpod: chętny, T, L (chętliwy, chętliw pod: chętka), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują

Formy: st. równy lp M. m chętliwy; ż chętliwa; n chętliwe; D. ż chętliwej; n chętliwego; N. m chętliwym; Ms. ż chętliwej; lm D. chętliwych; ~ st. wyższy lp M. n chętliwsze; ~ odmiana niezłożona lp M. m chętliw

Znaczenia:

1. »dobrze usposobiony do czegoś, kogoś; pełen dobrych chęci«: W czym przyznać muszę, że mi wiernie i życzliwie pomagali i pomagają przez wszytek ten czas jm. ks. biskup poznański, niemniej i ks. sufragan jako ten, który z kożdej miary jest chętliw do posług J. K. M. i zachowanie wielgie między ludźmi tutecznymi ma. AktaPozn I/1 218. Męstwo, cnotę z mego czoła bierz, jako miód chciwa pszczoła, ale szczęście miej życzliwsze, którem i ja znał chętliwsze, niżem poległ u niedarn éj, sławn éj mną dziś jeszcze Warny MiasKZbiór 198-199. Jednak ona, jak mądra panna, w tem używa Przystojnych kresów i tak chce mu być chętliwa, Aby swoje uczciwe wcale zachowała, A jego w pewności swej chęci zatrzymała; ArKochOrlCz II 178. I. M. P. iáko prawy przyiaćiel y slugá powolny W M. M. Pánny/ y wszytkiego zacnego Domu Wm. Tego sobie przy tym życzy/ áby ná ták fortunnym fundámenćie chęci y przyiaźni Wm. M. M. P. tákże y zácney Fámiliey wszelákie vsługi Iego M. piecżętowane/ y w chętliwey vprzeymośći vgruntowáne były [...]. SpiżAkt B2. Panna [...] Godna tey powagi więc niedziw Że Skoro Do iey chwały chętliwe uwzięło się pioro. PasPam 272v. Luboć in omni passu záwszem doznáwał chętliwey ku słudze swemu W. M. Páná propensyi; jednák że teraz naybárźiey, gdy fortuná perit, ja Bráterskie oglądám chęći jego, ktore przyjaćielskie we mnie utwierdzáją faedus. BystrzPol I3v. Chętliwy, Chętny. 1) willig, bereitwillig. [...] 1) promt, prêt, volontaire; qui se fait, qui fait de bon gré. [..] 1) chętnym do służenia W. Panu. T III 110.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ chętliwe serce: A nie tylko sam ia/ ále wszytek ludzki narod/ ktory ia teraz/ ile iest ze mnie obiętośćią chętliwego i życzliwego sercá mego ku tobie prostuię/ i tobie ná ofiárę chwały ofiáruię. DrużbDroga 267. Nie ták dwornym uchem głośney nowiny echo, jáko uprzeymość bráterską chętliwym przyimuję sercem. BystrzPol A5v.

2. »skłonny do czegoś, łatwo ulegający czemuś, podatny na coś«: Chętliwy, Chętny. 2) geneigt. [...] 2) adonné, porté, enclin. T III 110.

3. »zachęcający; apetyczny «: Liśćie z kłączem/ á ile ogrodney poki z korzeniem w chrostowátość zdrewniáłą nie wyrośćie/ przychodźi do vżywánia stołowego/ y do potraw bárzo chętliwych/ á żołądkowi przyiemnych/ zwłasczá Wielkiego Postu. SyrZiel 130. Osłom iest wdźięcznym á chętliwym pokármem/ iáko Plinius pisze lib. 24. capit: 1. SyrZiel 180.