W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 15.05.2025
Znaczenia:1. »stawać się coraz chłodniejszym, oziębiać się, stopniowo stygnąć;«: Nie dáleko klasztoru iest port/ kędy wchodźi oná wodá ćiepła/ y ták chłodnieie/ iż przećię nie márznie: á ryb się tám bárzo wiele schodźi. BotŁęczRel II 70.
Bo gdy często ná węgle rospalone leie [koszytarz] Táką wodą/ tedy sie záwżdy spieszniey grzeie: Więc y węgla (á zwłasczá gdy słábe) mniey gore/ Broni z piecá pársczenia/ á z wierzchu chłodnieie. RoźOff Kv.
Chłodniéię/ vide Ochłodnąć 1. Kn 65.
Tepesco Chlodnieię SłowPolŁac 134v.
Powietrze przy źiemi z zaduchow źiemnych chłodnieie y nas chłodźi, ktore gdyby sáme w swey náturze było, grzałoby. TylkRoz 84.
Czemu Starzy rádźi nápoy ćiepły piią? Starym chłodnieie żołądek, dlá tego nápoiu ćiepłego pragną, u młodych zaś gorętszy chłodnieyszego trunku potrzebuie. TylkRoz 231.
RAFRAISCHIR [...] Refrigerare [...] OCHŁODZIĆ ostudzić [...] *Le temps se rafraischit. Tempus-refrigescit ou refrigeratur. *Czas chłodnieie pora się oziębia. DanKolaDyk II, 410.
Chłodnieię. kühl werden/ sich abkühlen.se rafraîchir; dévenir frais T III 112.
Dészcz tém się różni od rosy, iż zawsze zwysoka, a wszędzie prawie z nieiakiéy chmury pádá: rosa zaś przeciwnie w czásie pogodnym i spokoynym zstępuie z niższéy części powietrzá, gdy to po dziénnym upale w nocy chłodnieie. HubeKocWstęp 169.
Albowiém ciepłé powietrzé w izbach má w sobie wielé wyziéwów; zaczém poruszoné gdy się okién dotyká, znagła mocno chłodnieié, bo okna znacznie są od niégo zimnieyszé, więc oddziélá się od cząstek wyziéwów, a té wewnątrz do okién przylégaią. HubeKocWstęp 185-186.
2. »orzeźwiać się, nabierać sił«: Iędrniéię/ Vigeo et viriditatem habeo [...] vicinum Czerstwieię/ Chłodnieię. Kn 244.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Znaczenia: »stający się coraz chłodniejszym, oziębiający się, stopniowo stygnący«: Powietrze máią [Malediwy] gorące iednák wytrzymane bo rosami chłodnieiące, co dla Cudzoziemcow to złe Powietrze. ŁubŚwiat 608.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz chłodnąć.