Słownik XVII wieku

Słowniki:
T, L (XVII), SWil, SW notują
SStp, SXVI, Kn, SJP nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1622

Formy: bezok. chłopać; ~ cz. ter. lp 1. os. chłopam; ~ cz. prze. lp m 3. os. chłopał

Znaczenia:

1. »wymyślać od chłopów, zarzucać wiejskie pochodzenie w sposób obelżywy, wulgarny«:

Rekcja: kogo; komu

Im kto stanu podlejszego, tym pyszniejszy będzie, Pyszniejszy drugi urzędnik, niż pan na urzędzie [...] A poddanych, by najlepszych, zowie zkurwysyny. Choć sam ze wsi miejski synek, a chłopia twarz k temu, Przecie chłopać, skurwysynać, by nacnotliwszemu. SejmPiek 31. Chłopam kogo. einen Bauer heissen apeller qu. païsan; matiner qu [...]. T III 113.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● (war.) GDy Ewá kądźiel przędła/ Adam źiemię kopał/ Kto tam był szláchćic wten czás/ y kto komu chłopał [...]. KochProżnEp 139. „Słuchaj — mówi zdun — kiedy glinę kopał Nasz pierwszy ociec, nikt mu tam nie chłopał.” DembowAPunktBar II 482. Chłopam kogo [...] gdy pierwszy Adam z Ewą glinę kopał, proszę kto komu na on czas chłopał. als Adam grub und Eva spann/ sag mir/ wer war der Edelmann. quand Adam labouroit et Eve filoit, dites où noble homme étoit. T III 113.

2. »odrabiać pańszczyznę«:

Rekcja: komu

Chłopam [...] chłopać komu. fig. frohnen. fig. travailler à la corvée [...]. T III 113.