W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 11.09.2025
CHŁOPOKOŃ rzecz. m
Słowniki:
T, L (XVII; XVIII bez cyt.), SWil, SW notują
SStp, SXVI, Kn, SJP nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1638
Formy: lp M. chłopokoń; C. chłopokoniowi; ~ lm N. chłopokońmi
Znaczenia:
mit. »członek plemienia dzikich istot, przedstawianych jako konie z głową i torsem mężczyzny w miejsce łba z szyją, mieszkających w lasach albo górach Elidy, Arkadii i Tesalii, centaur«: Chiron bowiem chłopokoń Thessálczyk, syn Sáturná y Philliry (z ktorą się był złączył w koniá się przemieniwszy) wychował był AEskulápiusá y Achillesá, y zá to od Iowiszá ná niebo przenieśiony, y w kole źwierzęcym posádzony. OvOtwWPrzem 57. ZWyćiężcá Herkules, máiąc pływáć przez rzekę Euenum, ktora byłá ná ten czás deszczámi wezbráłá, Nessowi chłopokoniowi, żonę swą Deiánirę, poruczył, áby ią ná grzbiećie swoim przez wodę przeniosł. OvOtwWPrzem 349. Tám do niego chłopokoń przyszedł nie znáiomy. Nessus mieszániec, połowicą ćiáłá człowiek, połowicą koń. OvOtwWPrzem 351 marg. Ale i sam dwukształtny Chiron i z inszymi Mieszańcy chłopokońmi, których swawolnymi Muchami wesele się rwało Pirytowe, Niechaj poddadzą karki pod to jarzmo nowe [...]. MorszAUtwKuk 136-137. Chłopokoń. Poet. Ungeheuer/ halb Mensch halb Pferd. Poët. le Centaure un monstre à moitié homme, à moitié cheval. T III 114. Tak Chymaera dobrzeby się nazwać mogła Troynewid, albowiem Chymaera było od Grekow zmyślone zwierze z trzech roźnych, to iest: Lwa, Kozy, y Smoka złożone, ktorego nikt nigdy nie widział. Tak Hippocentaurus, Chłopokoń, Vulpanser, Lisogęś, Lupocanis, Wilkopies etc. rzetelnie wyłoźyć można. KleczPocz 75.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz *chłoposzkapiec.
Autor: WM