W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 31.01.2019
CHABINA rzecz. ż
Warianty fonetyczne: CHABINA, HABINA
Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVI-XVII), SWil, SW notują
SStp, SJP nie notują
Formy: lp M. chabina // habina; D. chabiny; N. chabiną
Znaczenia:
1. »pręt, rózga«: Chábiná/ vide Rózgá 1. Kn 62. Iak się owo dziecko bierze/ Rozkwilone do Mácierze/ Kiedy swąwolne boiąc się chabiny/ Gniewnemu Oycu czyni przeprosiny. KochProżnLir 98. Poki się giąc pozwoli habina, Iakiem kto drzewem, miec ią sobie zyczy, W Cnotach go [syna] oraz y w naukach cwiczy [Syloret]. PotSyl 5.
Przenośnie: Jeśli, miły Panie [Boże] Spuścisz jak ociec swój prącik na syna, Że go chabiną muśnie Twe kazanie, A wtym zawoła do Ciebie chudzina, Powściągniesz ręki na jego wołanie. LubSTobPol 83. ◼ Leząc chłopiec po ptaki strącił karki z drzewa. Niechże się, rzekę, każdy człek tego spodziewa, Co się wyżej po rzeczy mniej potrzebne wspina, Żeby się nie urwała krucha z nim chabina. PotFraszBrück II II, 164.
2. »rozwidlony pręt, wskazujący przez wychylenie końców widełek ukryte w ziemi złoża czego, różdżka«: Złoto mieć potęgą chábiny Można/ o iednym końcu rożnorogi [...] Tá rozgá w czyiey gdy ściśniona dłoni Swą przyrodzoną mocą się nákłoni Kędy pod Ziemią złoty skarb zákryty On záraz wyda Pálcat známienity. KochProżnLir 69.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: WM