W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 05.07.2021
*CHMIELNY przym.
Słowniki:
SXVI, L (XVII; XVIII bez cyt.), SWil, SW, SJP notują
SStp, Kn, T nie notują
Formy: lp M. n chmielne; B. n chmielne; lm D. chmielnych
Znaczenia:
»zrobiony z chmielu; zawierający chmiel«: Iedno chmielne drugie wolne. Iedno drugiego piiáńsze/ y w tym tylko są od siebie/ á niczym inym rozne [piwo i braha]. SyrZiel 985. Ięczmienne niewiele wnętrzności rozgrzewa sámo z siebie/ ále z chmielu dodánego/ niewiele posila/ y krew rzadką czyni/ przeto ią często każe odcedzáć/ w chorobie gdy nie názbyt chmielne [piwo] posila trochę/ chłodzi/ y wnętrzności zciera. HercBan 11. Dopiero się wypita trucizna rozchodzi i tajemny swój zapał koło serca rodzi, gdyż w umysłach jest chciwych jad gniewu niemały, tak jako twe, Wenero, zaraźliwe strzały, albo jak gdy pod pianką w kufle nalewają – chmielnych zbytki napojów wielu zabijają. HugLacPrag 162.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: piwo chmielne (sz. zm.): Do tego chmiel także piwo chmielne zátkáne żyły otwiera/ zámulone wyciera/ nyrki/ pęchyrz/ z flágmy wychędaża/ bez zbytniego rozgrzewánia. SyrZiel 945-946. Też piwo káżde by nalepsze/ ták chmielne iáko niechmielne/ nád potrzebę y nád miárę/ iáko się wysszey námieniło/ vżywáne/ iáko káżda rzecz by nazdrowsza/ zdrowie obráża [...]. SyrZiel 950. Acz sie to może ściągáć do chmielu młodego; ále o stárym/ á ile kwieciu/ trudno to mowić/ bo się znácznie pokázuie z mocnego zapáchu iego/ ktorym głowę nápełnia/ rozdyma/ y zawrot czyni/ á tym więcey gdy sie chmielne piwo piie. SyrZiel 1460. Nie twoja rzecz, chłopku! wina Pijać, wielka to nowina; Dobre tobie piwo z szmerem, Gęste, chmielne, pij z kuczmerem! JarzGośc 20. Pewnie bym dewocyjej pomógł mu tajemnej, Zażywszy z gośćmi w domu takiej jutrzni ciemnej: Księdzu przy hanyżowej chmielne piwo wódce, Nam by głowę zaćmiło stare wino wkrótce. PotFrasz3Kuk II 532.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: WM