W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 05.06.2025
CHMURAĆ SIĘ czas. niewł. ndk
Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVII), SW notują
SStp, SWil, SJP nie notują
Formy: bezok. chmurać się; ~ cz. ter. chmura się; ~ cz. prze. chmurało się
Znaczenia:
1. »pokrywać się, zasnuwać się chmurami, zanosić się na deszcz, niepogodę«: Chmurá śię/ chmurzy śię/ chmurno/ Pendent nubila [...] Nubila obducuntur [...] Nubila surgunt [...] Nubilum est tempus [...] vicinum Cmi śię/ Dżdży śię. Kn 67. Dżdży śię/ zádżdżyło śię/ ma śię ná deszcz/ Caelum est pluuium [...] Nox pluuiam colligit [...] Impendet pluuia [...] vide Chmura śię. Kn 160. 28. - Wiatr zimny z mrozem, czasem się chmurało. ChrapDiar I 117. Chmurało się przez dzień, grzmiało trochę, deżdż troszeczkę kropił. ChrapDiar I 159. Chmura się es wird trübe WojnaLust 173. [...] Ian Kogut spytał: dlaczegoby nie miał bydz descz, on [Fedor Dudzik] odpowiedział, iz od matki swoiey słyszał, iakoby miała iedna niewiasta ususzyć dziecię, a gdy się chmura, to nim chwieie, az sie chmury rozeydą. AktaMusz 38. Chmura śię, Chmurno iest, vid. chmurzy śię. T III 115. Chmuráć się/ Nubilare, et Nubilari, mit Wolcken vberdecken. DasHünDict Qqv.
2. »ściemniać się, o wieczorze, nocy: następować, zapadać«: Chmura śię/ Noctescit, es wird dunckel/ es nachtet/ es wird abend. DasHünDict Qqv.
# Użycia metajęzykowe: # De Impersonalibus [...] Impersonalia per se dicuntur, quae usitatè in prima et secunda persona non leguntur [...] boli mię, chmura się, ćmi się, dnieie [...]. WojnaInst 93
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz *chmurzać się, *chmurzyć się.
Autorzy: WM, RB