Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVI-XVII), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują

Formy: lp M. m chmurny; ż chmurna; D. m chmurnego; B. m nżyw chmurny; ż chmurną; n chmurne; Ms. ż chmurnej; lm M. nmos chmurne

Znaczenia:

1. »pokryty chmurami, zachmurzony, bezsłoneczny, mglisty, niepogodny; deszczowy, zapowiadający niepogodę«: Vczy Plinius/ żeby to lekárstwo [ciemierzyca] dniá chmurnego niebyło vżywáne/ bo nieznośne w ciele boleści czyni. SyrZiel 1466. Chmurny/ pochmurny/ Turbidus dies [...] Turbidum caelum [...] Caelum nebulosum [...] Caliginosus [...] Praenubilus [...] Nubilans [...] Fuscator caeli Corus [...] vicinum Dżdżáwy. Kn 67. Wszak często chmurne niebo słońce wypogodzi I śmiech z płaczem w jednymże tańcu rej zawodzi. MorszAUtwKuk 329. Słonce szeroki Swiát oświeca w dzień, lub go ćmią chmurne obłoki. DamKuligKról 15.

◼ Przenośnie: ◼ W Małżeństwie niemasz czasow, tylko czas ieden, bądź dobre, bądź zły, tylko chwila iednaka, bądź ona [p]ogodna, bądź ona chmurna. DanOstSwada II, 76.

2.przen. »sprawiający posępne wrażenie, nachmurzony, ponury, posępny, zasępiony«: Pochmurny/ v. Chmurny/ Niéwésoły 1. Mélánkolik. Kn 725. Polidorowe ciáło/ na brzeg wyrzucone Vyzrzáłá [Hekuba]/ [...] Stánąwszy iáko wryta/ żalem przeráżona/ [...] Trętwieie [...] Raz chmurną twarz/ ku niebu wznosząc [...]/ Drugi raz w niskiey ziemi topiąc swe źrzenice. OvOtwWPrzem 531.

# Użycia metajęzykowe: # Chmurny. Turbidus, caliginosus, nubilus. Apsinaukis, blistus, vkanas. SzyrDict 30